بیشتر مردم هر از گاهی در زندگی خود دچار اضطراب میشوند و اغلب این احساس به خودی خود بر طرف میشود. اما اختلال اضطراب قصهی دیگری است. اگر این اختلال در شما تشخیص داده شده باید تحت درمان قرار بگیرید. درمان اضطراب معمولا شامل روان درمانی و تجویز دارو میشود.
با اینکه داروها در درمان اضطراب موثر نیستند، میتوانند به شما کمک کنند که علائم آن را کنترل کرده و بتوانید در زندگی روزمره عملکرد و احساس بهتری داشته باشید. داروهایی که برای درمان اضطراب یا بهتر بگوییم کنترل اضطراب تجویز میشود انواع زیادی دارند. به خاطر اینکه هر فردی با فرد دیگر متفاوت است شاید مجبور باشید با کمک روانپزشک خود چندین نمونه دارو را امتحان کنید تا نوع مناسب خود را پیدا کنید.
بنزودیازپینها
بنزودیازپینها داروهای آرام بخش هستند که میتوانند به شما کمک کند عضلات و ذهن خود را آرام کنید. این داروها با افزایش تاثیرات انتقال دهندههای خاص عصبی عمل میکنند. این انتقال دهندههای عصبی مواد شیمیایی هستند که پیامها را میان سلولهای مغز مخابره میکنند.
بنزودیازپینها به درمان بسیاری از اختلالات اضطراب از جمله اختلال پانیک، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی کمک میکنند. نمونههای این داروها عبارتند از:
- آلپرازولام (زاناکس)
- کلردیازپوکساید (لیبریوم)
- کلونازپام (کلونوپین)
- دیازپام (والیوم)
- لورازپام (آتیوان)
بنزودیازپینها معمولا برای
درمان اضطراب به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار می گیرند و علت آن این است که این داروها باعث خواب آلودگی شده و مشکلاتی را برای حفظ تعادل و حافظه به وجود میآورند و میتوانند اعتیاد آور باشند. بنزودیازپینها را فقط و فقط برای
درمان اضطراب به صورت کوتاه مدت مصرف کنید تا
روانپزشک داروی دیگری را برای شما تجویز کند. اما اگر دچار اختلال پانیک باشید،
روانپزشک شما ممکن است مصرف بنزودیازپین را به مدت یک سال برای شما تجویز کند.
بوسپیرون
بوسپیرون برای
درمان اضطراب مزمن و موقتی مورد استفاده قرار میگیرد. به درستی نمیدانیم که بوسپیرون چگونه عمل میکند اما تصور میشود این دارو روی مواد شیمیایی مغز که مسئول تنظیم خلق و خو هستند اثر میگذارد.
چندین هفته طول میکشد تا بوسپرون اثر خود را نشان دهد. عوارض جانبی این دارو عبارتند از سرگیجه، سردرد و حالت تهوع. بوسپیرون به صورت ژنریک و همین طور برند Buspar موجود است.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی با اثر بر روی انتقال دهندههای عصبی عمل میکنند. این داروها را میتوان برای درمان علائم اضطراب مورد استفاده قرار داد اما معمولا 4 تا 6 هفته طول میکشد تا اثر آنها را به چشم ببینیم. انواع داروهای ضد افسردگی عبارتند از:
اس اس آر آی ها
مهار کنندههای انتخابی باز جذب سروتونین یا اس اس آر آی ها میزان سروتونین را افزایش میدهند. سروتونین یک انتقال دهندهی عصبی است که بر روی خلق و خو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه اثر میگذارد.
روانپزشک در ابتدا اس اس آر آی را با دوز پایین تجویز میکند و به تدریج آن را افزایش میدهد.
- اسیتالوپرام (لگزاپرو)
- فلوکستین (پروزاک)
- پاروکستین (پاکسیل)
- سرترالین (زولوفت)
اس اس آر آی ها عوارض جانبی مختلفی دارند اما بیشتر مردم میتوانند این عوارض را به راحتی تحمل کنند. این عوارض موارد زیر را شامل میشود:
- تهوع
- خشک شدن دهان
- ضعف عضلانی
- اسهال
- سر گیجه
- خواب آلودگی
- اختلال در عملکرد جنسی
تری سیکلیکها
تری سیکلیکها هم عملکردی مشابه اس اس آر آی دارند و برای
درمان اضطراب و بسیاری از اختلالات مربوط به آن به جز اختلال وسواس فکری-عملی مورد استفاده قرار میگیرند. تصور میشود که تری سیکلیکها هم عملکردی شبیه به اس اس آر آی ها داشته باشند. تری سیکلیکها هم مانند اس اس آر آی ها با دوز پایین شروع میشوند و به تدریج افزایش مییابند.
- کلومیپرامین (آنافرانیل)
- ایمیپرامین (توفرانیل)
تری سیکلیکها داروهای قدیمیتری هستند که امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرند چون داروهای جدید اثرات جانبی کمتری دارند. عوارض جانبی تری سیکلیکها میتواند سر گیجه، خواب آلودگی، بی حالی و خشکی دهان باشد. عوارض دیگر آن عبارتند از حالت تهوع و استفراغ، یبوست، تاری دید و افزایش وزن. میتوانید با تغییر دوز دارو یا استفاده از نوع دیگر تری سیکلیک عوارض جانبی این دارو را کنترل کرد.
ام ای او آی ها
بازدارندههای مونو آمین اکسیداز با نام اختصاری MAOI برای
درمان اضطراب از نوع اختلال پانیک و هراس اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها با افزایش میزان انتقال دهندههای عصبی خاصی که مسئول تنظیم خلق و خو هستند عمل میکنند.
نمونههای داروهای MAOI که مخصوص درمان افسدگی هستند اما برای
درمان اضطراب مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
- ایزوکاربوکسازید (مارپلان)
- فنلزین (ناردیل)
- سلجیلین (امسام)
- ترانیل سیپرومین (پارنیت)
MOAI ها هم مانند تری سیکلیکها داروهای قدیمی محسوب میشوند و نسبت به داروهای جدیدتر عوارض جانبی بیشتری دارند. MAOI ها محدودیتهای خاص خود را دارند. برای مثال، با این داروها نمیتوانید برخی از غذاها مثل پنیر را بخورید. همچنین باید از مصرف برخی از داروها مثل اس اس آر آیها، برخی از قرصهای ضد بارداری، مسکنهایی مثل استامینوفن، ایبوپرفن، داروهای سرما خوردگی و ضد حساسیت و مکملهای گیاهی خودداری کنید. مصرف MAOI با این غذاها یا داروها فشار خون را تا حد خطرناکی افزایش داده و عوارض جانبی خطرناکی را در پی خواهد داشت.
بتا بلاکرها
بتا بلاکرها اغلب برای درمان بیماریهای قلبی مورد استفاده قرار میگیرند. اما میتوان از این داروها برای کاهش علائم جسمی اضطراب به ویژه اختلال اضطراب اجتماعی نیز استفاده کرد.
روانپزشک شما ممکن است برای شما یک بتا بلاکر مانند پروپرانولول تجویز کند که میتواند در شرایط استرس زا مانند شرکت در یک مهمانی یا ایراد سخنرانی به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
با روانپزشک خود صحبت کنید
روانپزشک میتواند به شما کند تا بهترین روش درمانی را برای
درمان اضطراب خود پیدا کنید. روشهای درمانی شامل روان درمانی یا استفاده از دارو میشود.
در هنگام استفاده از داروهای ضد اضطراب طبق دستور
روانپزشک عمل کنید و اگر با مصرف این داروها عوارض جانبی مشاهده کردید، حتما آن را با
روانپزشک خود در میان بگذارید. همچنین چنانچه سوالی در مورد بیماری خود یا
درمان اضطراب داشتید حتما از
روانپزشک خود بپرسید. برخی از این سوالها عبارتند از:
- این دارو چه عوارض جانبی ممکن است برای من داشته باشد؟
- چقدر طول میکشد تا اثر خود را نشان دهد؟
- آیا این دارو با داروهای دیگری که دارم مصرف میکنم اثر متقابلی دارد؟
- آیا میتوانید مرا به یک روان درمانگر معرفی کنید؟
- آیا ورزش میتواند به درمان اضطراب من کمک کند؟
سوال و جواب
جواب: درمان شناختی رفتاری یا CBT شکلی از روان درمانی است که اغلب برای
درمان اضطراب و اختلالات آن مورد استفاده قرار میگیرد. CBT به شما کمک میکند تا الگوهای فکری و واکنشهای خود را در شرایطی که منجر به اضطراب میشود تغییر دهید. مدت درمان کوتاه است و شامل 10 تا 20 جلسه در طی چند هفته میشود. در طی این جلسات یاد میگیرید که نگاه خود را به زندگی درک کنید و کنترل افکار خود را به دست بگیرید. یاد میگیرید که در فکر خود از کاه کوه نسازید، افکار اضطراب آور را با فکرهای بهتر جایگزین کنید و هنگام بروز علائم استرس خود را کنترل کنید و آرام باشید.
درمان ممکن است حساسیت زدایی را هم شامل شود. این فرآیند حساسیت شما را نسبت به چیزهایی که در شما ایجاد ترس میکند کاهش میدهد. به عنوان مثال، اگر نسبت به میکروبها وسواس دارید ممکن است
روانپزشک شما را تشویق کنند دستهای خود را کثیف کنید و آنها را بلافاصله نشویید. کم کم وقتی میبینید که با وجود دستهای کثیف اتفاق بدی برایتان نمیافتد، میتوانید مدت زمان بیشتری آنها را تحمل کنید و اضطرابتان کاهش پیدا میکند.