انواع روش‌های درمان اضطراب

دلهره و اضطراب یکی از واکنش‌های طبیعی نسبت به عوامل متفاوت استرس‌زاست که به شخص توان مقابله با شرایط خطرناک و دشوار  می‌دهد. اما همین واکنش معمولی اگر از کنترل خارج شود می‌تواند به بروز اختلال اضطراب در فرد تغییر حالت دهد. اختلالات اضطراب گونه فرد را در شرایطی قرار می‌دهند که در موقعیت‌هایی که برای اشخاص دیگر عادی به نظر می‌رسد سطح بالایی از نگرانی را تجربه کند و همین مساله قدرت مواجه با مسائل عادی در زندگی روزمره‌ی فرد را تحت تاثیر قرار داده و فرد را دچار مخاطره می‌سازد. در این راستا بنا بر آمارهای رسمی سازمان سلامت آمریکا هر ساله در حدود 40 میلیون فرد 18سال و بالای 18 سال به انواع مختلف اختلالات اضطراب‌ دچار می‌شوند. این رقم در حدود 18 درصد از جمعیت بالغ این کشور را در بر می‌گیرد. 

به طور معمول عدم هماهنگی بین ناقل‌های عصبی، موجب بروز این اختلال خواهد شد. این واکنش‌های عصبی معمولا تاثیرات مخربی بر روی آرامش شخص خواهد داشت. از جهت دیگر  عدم توانایی فرد در کسب آرامش می‌تواند موجب تشدید اضطراب و نگرانی در فرد شود. در واقع نمی‌توان دلیل واحد و مشخصی را به بروز اختلالات اضطراب نسبت داد، چراکه این جریان به طور حتم به چندین و چند عامل روحی‌روانی و فیزیکی مرتبط است. در این راستا بروز اختلالات اضطراب‌گونه ممکن است نتیجه‌ی یک و یا چند عامل باشند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است. 

• استرس

• فوبیا (ترس شدید)

• استفاده از مواد مخدر

• مشکلات مالی

• حملات عصبی

• بروز مشکل در روابط 

• امراض جسمی (سکته‌ی قلبی و مغزی)

گاهی اوقات ممکن است اضطراب شدید در افراد از نتایج و عوامل به جای مانده از برخی بیماری‌های دیگر باشد. برای مثال ممکن است فردی که دچار آمفیزم است در شرایطی قرار بگیرد که از کمبود اکسیژن رنج ببرد. در این میان بازخورد بدن نسبت به کمبود اکسیژن ممکن است موجب ترس و وحشت در فرد مبتلا شود و همین جریان بیمار را به سمت ابتلا به اختلالات اضطراب گونه هدایت کند. 

در واقع نمی‌توان درمان خاصی را برای این اختلال در نظر گرفت. اما طبق تحقیقات صورت گرفته  پیش‌گیری و مراقبت از دانش‌آموزانی که در معرض خطر ابتلا به اختلالات اضطراب هستند می‌تواند از ابتلای این افراد به چنین مشکلاتی موثر واقع شود. روال تحقیقاتی این دانش‌جویان به این صورت بود که آن‌ها دو گروه بندی خاص از  دانش‌آموزان را در یک پروسه‌ی 3 ساله تحت نظر قرار دادند. یکی از گروه‌ها تحت برنامه‌های رفتار درمانی قرار گرفت این در حالی بود که تیم تحقیقاتی، هیچ‌گونه درمان و مراقبتی را برای گروه دوم در نظر نگرفت. پس از پایان پروسه‌ی سه ساله‌ی تحقیقاتی میزان افراد مبتلا به اختلالات اضطراب در گروه اول به مراتب پایین‌تر از گروه دوم بود. 

در حال حاضر تاثیرات اضطراب‌های غیر عادی بر روی جمعیت قابل توجهی از افراد جامعه قابل رویت است. خوشبختانه برخی راهکارها برای درمان اضطراب وجود دارد. بسته به عوامل متفاوتی که موجب بروز اضطراب در فرد می‌شوند ممکن است روش درمان اضطراب شامل رفتار درمانی، فیزیوتراپی، تجویز دارو و یا مشاوره باشد. در درمان اضطراب هدف کاهش عوامل بروز اضطراب و باز گرداندن فرد به زندگی عادی است. 

روش رفتاری شناختی (CBT) به‌عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان اضطراب شناخته می‌شود. در این روند بیمار به صورتی کلی با محرک‌هایی که موجب تشدید اضطراب او می‌شوند آشنا خواهد شد و راه‌های مقابله و واکنش منطقی به آن‌ها را فرا خواهد گرفت. در واقع این شیوه‌ی درمانی بر روی این مساله تاکید دارد که ذهنیت و طرز فکر بیمار در رابطه با اضطراب چیست و چگونه می‌تواند با تکیه بر رفتارها و تکنیک‌های اصلاح شده و مناسب در شرایط خاص با این محرک‌های عصبی مقابله کند . طبق آمار علائم بهبود در بیمارانی که تحت درمان این شیوه‌ی درمانی بوده اند پس از 12 تا 16 هفته به وضوح مشاهده می‌شود.  

مواجه درمانی در واقع شرایط و جوی کنترل شده  که بیمار در حالت عادی با قرار گرفتن در آن به اضطراب و نگرانی دچار می‌شود را برای او فراهم می‌کند.  بیمار در روند درمان به آرامی نسبت به محرک‌هایی که در شرایط عادی موجب نگرانی و اضطراب او می‌شدند بی‌اعتنا می‌شود. این جریان تا جایی به طول می‌انجامد که فرد بتواند از پس مدیریت آن محرک‌ها بربیاید و یا به طور کلی آن‌ها را نادیده بگیرد. در نتیجه خطر بروز حمله‌های عصبی در وی کاهش می‌یابد.

اگرچه روش‌های CBT و مواجه درمانی از روش‌های درمان رایج در این حوزه‌اند، روش‌های دیگری هم برای درمان اضطراب موجود است. ممکن است بسته به شرایط سنی بیمار، پزشک بیش از یک روش درمانی را برای وی تجویز نماید.

از جهت دیگر تکنیک‌های آرامش‌بخش و یا مراقبه نیز برای درمان اضطراب توصیه می‌شود. این تکنیک‌ها ممکن است شامل روش‌های نفس کشیدن صحیح و  طب سوزنی هستند. این روش‌ها با کنترل اضطراب و پیشگیری بروز آن، علائم را از بین می‌برند.

با توجه به این‌که برخی بیماران ترجیح می‌دهند در محیط‌های غیر پزشکی مداوا شوند، بیمارانی هم هستند که زندگی در مراکز درمانی و آسایشگاه‌ها را ترجیح می‌دهند. محیط ساکت و به دور از استرس که بیمار می‌تواند در آن تمام حواس و تمرکز خود را به درمان خود معطوف کند و نگرانی از بابت تنش‌ها و مشکلاتی که در خارج از مرکز درمانی رخ می‌دهد نداشته باشد، از مزیت‌های عمده‌ی این مراکز درمانی به حساب می‌آید. از طرف دیگر ثبات عاطفی و امنیتی که بستری شدن در مراکز درمانی به دنبال خواهد داشت می‌تواند در موفقیت درمان اضطراب موثر باشد.

این مراکز می‌توانند در آن واحد روش‌های درمانی مختلفی را روی فرد پیاده‌سازی کنند، بدون این‌که بیمار مجبور باشد به‌دنبال راهکارهای درمانی متفاوت به محل‌های مختلف مراجعه کند. به طور مثال بیمار می‌تواند در آن واحد، تحت درمان CBT، روان درمانی و مواجه‌درمانی قرار بگیرد. این جریان موجب می‌شود که بیمار سریع‌تر و آسان‌تر روند درمانی خود را طی کند. 

بیمارانی که در مراکز درمانی سکونت دارند از مزیت‌های دیگری نیز بهره‌مند می‌گردند. اگر اضطراب باعث شده باشد بیمار برای مثال مشکلات معده هم پیدا کند، یک متخصص رژیم غذایی به او کمک خواهد کرد سلامت فیزیکی خود را به دست آورد. از طرف دیگر در این مراکز بیمار با افرادی که مشکل او را دارند آشنا می‌شود و از آن‌ها راهنمایی می‌گیرد. 

این مراکز درمانی از جهت دیگر با فراهم کردن امکانات تفریحی به بیمار این امکان را خواهند داد که اوقات لذت‌بخشی را سپری کند. همین‌طور بعد از اتمام دوره‌ی درمان سرویس‌هایی در نظر گرفته شده که به شما کمک کند از قالب آسایشگاه خارج شده و درمان خود را به خارج از آسایشگاه منتقل کنید. این مساله سبب می‌شود که در صورت خارج شده از محیط آسایشگاه دچار اضطراب و نگرانی مجدد نشوید. 

به طور حتم باید اشاره کرد که تمام مراکز درمانی از کیفیتی یکسان برخوردار نیستند. چراکه برخی تنها از امکانات اولیه بهره‌مند می‌باشند و برخی دیگر با فراهم آوردن فضایی لوکس به بیماران خاص خود سرویس می‌دهند. به همین دلیل اگر جزو  آن دسته اشخاصی هستید که به سمت چنین مراکزی گرایش دارند، می‌توانید به سادگی از امکانات بی نظیر این مراکز لوکس و سطح بالا بهره‌مند شوید. این مراکز امکاناتی از قبیل سرآشپز‌ حرفه‌ای، اتاق‌های شخصی، سرویس دهی شخصی به خانواده‌ها و چشمه‌های آب گرم را در اختیار شما قرار می‌دهند. 

شیوه‌های درمانی این بیماران شبیه به برنامه‌های درمانی است که در آسایشگاه‌ها به بیمار ارائه می‌شود. تنها تفاوت در این است که بیمار شب را در  در این مراکز نمی‌گذراند. به طور معمول شما صبح به یکی از مراکز درمانی مراجعه کرده و تحت معاینه‌ی پزشک خود و یا دیگر متخصصین قرار می‌گیرید. در طول روز سر جلسات درمانی خود حاضر می‌شوید و پس از  آن حوالی بعد از ظهر و یا عصر به خانه باز می‌گردید.

درمان اضطراب در مرکز درمانی  آمریکا به صورت سالانه بیش از 42 بیلیون دلار هزینه را به خود اختصاص می‌دهد که بخش قابل توجهی از این پول صرف دارو و درمان این اختلال می‌گردد. در این بین برخی داروها ممکن است به صورت تنها و یا به همراه داروها و روش‌های درمانی دیگر به درمان اضطراب کمک کنند. داروهای ضد افسردگی در این بین برای بیمارانی که از اضطراب رنج می‌برند، اما علائم افسردگی نیز در آنها مشاهده می‌شود تجویز می‌شود. به طور معمول این داروها به بهبود کلی حال بیمار منجر شده و  از طرف دیگر میزان اضطراب را نیز در او کاهش می‌دهند. داروهای ضد اضطراب از جهت دیگر برای درمان بیماران تجویز می‌شوند. این داروها با هماهنگ سازی ناقل‌های عصبی مغز که ممکن است دچار ناهمانگی شده باشند و همین جریان موجب پیش آمد اختلالات اضطراب در فرد شده باشد به او در بهبود کمک می‌کنند. 

داروهای بعدی همان Beta-blocker ها هستند که تجویز آن‌ها برای درمان اضطراب شایع است. این داروها بر خلاف داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب به عوامل جسمانی که فرد را دچار اضطراب و نگرانی می‌کند می‌پردازد. این عوامل می‌توانند شامل سردرد، درد سینه یا ماهیچه در فرد باشند. این نوع دارو برخی اوقات به همراه داروهای دیگر تجویز می‌شود. در این حالت فرد مبتلا می‌تواند از مزایای این سبک دارو‌ها در درمان مشکلات فیزیکی و روحی خود بهره‌مند شود . اگرچه باید توجه داشت که هیچ یک از این داروها چه به صورت تکی تجویز شوند و چه همراه داروهای دیگر، نمی توانند اضطراب را در فرد مبتلا درمان کنند. اگرچه مصرف این داروها و یا انجام روش‌های درمانی می‌تواند به صورتی موفق به فرد کمک کند که بر روی اضطرابش مسلط شود و به زندگی عادی بازگردد. 

مساله‌ی حائز اهمیت این است که بهره‌مندی از امکانات یکسان برای درمان اضطراب در تمامی افراد مناسب نیست. چراکه برخی بیماران نیازمند امکانات اولیه هستند، این در حالی است که اشخاص دیگر ممکن است امکانات لوکس و تراز اول را در روند درمان ترجیح بدهند. برخی بیماران به مراکزی مراجعه می‌کنند که به خانه‌ی آن‌ها نزدیک باشد و برخی دیگر برای دسترسی به امکانات و  معالجه به نقطه‌ی دیگری سفر می‌کنند. برای اطمینان از این‌که چه امکاناتی برای شما ایده آل به حساب می آید بهتر آن است که به انتظارات و نیازهای خود واقف شوید. لیستی از آن‌چه که در طول درمان می‌خواهید و به آن نیاز خواهید داشت تهیه کنید. به طور مثال مشخص کنید که آیا به غذای مشخصی حساسیت دارید و یا از رژیم غذایی خاصی پیروی می‌کنید؟ این جریان را در نظر داشته باشید که برخی مراکز درمانی نمی‌توانند غذاهای خاص را برای شما تهیه کنند. این در حالی است که در برخی دیگر از مراکز درمانی و آسایشگاه‌ها این کار امکان‌پذیر است.