انواع رژیم غذایی گیاهخواری
وقتی که یک وعدهی غذایی را برای خود مجسم میکنیم، همواره باید یک تکه گوشت در بخشی از بشقاب وجود داشته باشد و تصور غذا بدون گوشت برای اغلب ما چیز عجیب و غریبی است. البته این امر فراگیری است و فقط مختص ما ایرانیها نیست، بهطوری که وزارت کشاورزی ایالات متحده گزارش داده است که آمریکاییها بهطور میانگین سالانه 72 کیلوگرم گوشت قرمز، 30 کیلوگرم گوشت مرغ و 7 کیلوگرم ماهی مصرف میکنند. البته در همان آمریکا استثنائاتی در این امر وجود دارد، به این صورت که حدود 5٪ از آمریکاییها گیاهخوار هستند.
گیاهخوارها افرادی هستند که یا اصلا گوشت نمیخورند یا جز موارد اندکی، گوشت را از رژیم غذایی خود کلا کنار گذاشتهاند. بعضی گیاهخوارها به هیچ وجه گوشت نمیخورند، بعضی دیگر هیچ محصول حیوانی از هر نوعش را نمیخورند و بعضی از گیاهخواران هم افرادی انعطافپذیرند و صرفا تلاش میکنند تا مصرف گوشت خود را تا آنجا که امکان دارد محدود کنند.
گیاهخواران از هر نوعی که باشند، در پیروی از این رژیم غذایی از مزایای جانبی سود میبرند. گیاهخواری ارزانتر و مقرون بهصرفهتر است و همچنین با محیط زیست و حیوانات رابطهای دوستانهتر دارد و کمتر مخرب است. گیاهخواری فواید زیادی برای سلامتی دارد که در ادامه بهطور خلاصه به آنها خواهیم پرداخت.
انواع رژیمهای غذایی گیاهخواری
افرادی که خود را گیاهخوار محسوب میکنند، همه به یک شیوه غذا نمیخورند، بلکه انواع مختلفی از رژیمهای غذایی گیاهخواری وجود دارد که به شرح زیر هستند:
موافقان مصرف تخممرغ و مواد لبنی
اگر بخواهیم دقیقتر باشیم معمولا افرادی که خودشان را گیاهخوار معرفی میکنند در دستهی گیاهخواران متمایل به مصرف تخممرغ و مواد لبنی قرار میگیرند. در واقع، این دسته از گیاهخواران تخممرغ و محصولات لبنی را در رژیم غذایی خود میگنجانند ولی از مصرف گوشت و ماهی اجتناب میکنند. این شیوه محبوبترین نوع گیاهخواری است. البته در این میان ممکن است افرادی باشند که تخممرغ نمیخورند، ولی به مواد لبنی نه نمیگویند، همینطور هم افرادی وجود دارند که مواد لبنی را در رژیم غذایی خود دارند، ولی تخممرغ را از غذاهای خود حذف کردهاند.
گیاهخواران مخالف مصرف فراوردههای حیوانی
رژیم غذایی این دسته از گیاهخواران نسبت به دستهی قبلی محدودیت بیشتری دارد، بهطوری که آنها هیچگونه فراوردههای حیوانی از جمله گوشت، ماهی، تخممرغ و انواع محصولات لبنی اصلی و فرعی مانند ژلاتین را نمیخورند. حتی سفتوسختترین گیاهخواران این دسته با خوردن عسل و موم یا پوشیدن پوشاکی که پارچهاش از پوست حیوانات باشد مانند چرم، پشم، ابریشم و خز خودداری میکنند.
گیاهخواران خامخوار
این دسته از گیاهخواران زیرمجموعهی دسته بالایی هستند که از قوانین سختگیرانهتری پیروی میکنند. آنها علاوه بر اینکه از مصرف هرگونه محصولات و فرآوردههای حیوانی اجتناب میکنند، از خوردن غذاهای گیاهی پخته شده نیز صرفنظر کردهاند. بعضی از این گیاهخواران اعتقاد دارند که طبخ غذا به مواد مغذی در آنها آسیب میزند، درحالی که بعضی دیگر از این دسته معتقدند که مصرف مواد غذایی گیاهی بهصورت خام سالمتر است. این گیاهخواران غذاهایی که به شیوههای دیگری فرآوریشده باشند، مانند آبمیوهها، اسموتیها، جوانههای غلات و سبزیجات، میوههای خشک، روغنهای گیاهی و کرههای خشکبار را در رژیم غذایی خود دارند.
گیاهخواران ماهیخوار
این دسته از گیاهخواران شامل افرادی میشوند که از خوردن گوشت اجتناب میکنند، ولی از صرف ماهیها یا صدفها خودداری نمیکنند. انجمن گیاهخواران این دسته از گیاهخواران را جزء گیاهخواران واقعی بهشمار نمیآورد. به هر ترتیب، بسیاری از دستههای موردنظر ما خود را گیاهخوار مینامند تا دردسر توصیف رژیم غذایی خود برای دیگران را از سر باز کنند.
شبهگیاهخوران
این دسته از گیاهخواران را از این بابت شبهگیاهخوار مینامند که علیرغم اینکه تلاش میکنند بر مبنای اصول گیاهخواری رژیم غذایی خود را تعیین کنند، هنوز کاملا خوردن گوشت و فراوردههای حیوانی را کنار نگذاشتهاند و هر از چند گاهی بدشان نمیآید که کباب یا فست فود میل کنند. بعضی از این دسته افراد گوشت مرغ میخورند، ولی خوردن گوشت قرمز یا ماهی را کنار گذاشتهاند. گروهی دیگر بیشتر بر مبنای وجدان خود از خوردن گوشت اجتناب میکنند و یا مواقعی که تبلیغات یا وجدان آنها را تحریک میکند که با محیط زیست بدرفتاری نکنند، رو به گیاهخواری میآورند. بعضی از افراد هم صرفا از آنجا که غذاهای طبیعی را میپسندند رو به گیاهخواری میآورند. اصولا این دسته از گیاهخواران نسبت به رژیم غذایی خود انعطافپذیری بیشتری دارند و بنا به دلایل مختلف به سمت گیاهخواری گرایش پیدا میکنند.