زادگاه پیتزا کجاست
پیتزا یکی از بخش‌های مهم رژیم غذایی امروزی محسوب می‌شود و تقریبا نمی‌توانیم کسی را پیدا کنیم که پیتزا دوست نداشته باشد. اما مشخص کردن زادگاه غذایی با این شهرت و محبوبیت کمی مشکل است، چون این مسئله بیشتر به تعریفی که از پیتزا داریم بستگی دارد. اگر پیتزا را نان تختی که روی آن مواد غذایی دیگر ریخته می‌شود تعریف کنید، مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهد سربازان ارتش ایران در قرون پنجم و ششم از سپرهای‌شان برای پختن نان استفاده می‌کردند و سپس روی آن چیزهایی مثل پنیر و دیگر مواد لبنی می‌ریختند. اما ممکن است از زمانی که نان و پنیر در دنیا وجود داشته‌اند، مردم روی نان پنیر ریخته و میل کرده باشند. البته بعضی افراد عقیده دارند که این گونه‌های کهن پیتزا در واقع پیتزایی که ما در نظر داریم نیستند. از آن‌جایی که زادگاه پیتزا کمی مبهم است، در این مطلب آن را بررسی و بیشتر در موردش صحبت می‌کنیم.
آتشفشان وزوو در 24 آگوست 79 سال پس از میلاد مسیح فوران کرد و شهر پمپی را سوزاند. چرا این مسئله در تاریخ پیتزا اهمیت دارد؟ باستان‌شناسان در حفاری‌هایی که در پمپی انجام دادند یک نوع کیک تخت کشف کردند که به‌نظر می‌رسد یکی از المان‌های اصلی رژیم غذایی مردم پمپی بوده است، شهری یونانی نزدیک نئوپلیس که امروزه همان نپال ایتالیا است. هم‌چنین در پمپی مغازه‌هایی کشف شدند که وسایل و ابزاری به فروش می‌رسانند که شبیه ظروف پخت پیتزا هستند. البته نمی‌دانیم آن‌ها پیک داشته‌اند یا خیر.
در خصوص دستور پخت پیتزا، شانس آورده‌ایم که کتاب آشپزی مارکوس گاویوس آپیکیوس را در دست داریم، کسی که "گوردن رمسی" سر آشپز معروف اسکاتلندی زمان خود بوده است. طبق افسانه‌ها او آن‌قدر عاشق غذا بوده که وقتی با مشکلات مالی مواجه شده، از ترس گرسنگی خودکشی کرده است. البته شاید هم زندگی‌اش به هم ریخته بوده و به افسردگی مبتلا گشته. به هر حال کتاب آشپزی او اطلاعات زیادی در خصوص غذاهای پرطرفدار دورانش به ما می‌دهد که بیشتر آن‌ها روی نان‌‌های تخت پخته می‌شدند. یکی از این دستور پخت‌ها شامل مرغ، سیر، پنیر، فلفل و روغن است که روی نان تخت قرار می‌گیرند. این دستور پخت تا حد زیادی شبیه دستور پخت پیتزا امروزی است با این تفاوت که سس گوجه‌فرنگی ندارد. البته در آن زمان گوجه فرنگی فقط در قاره‌ی آمریکا رشد می‌کرده است.
حالا می‌خواهیم هر کدام از مواد تشکیل‌دهنده‌ی پیتزا امروزی را بررسی کنیم تا بینش عمیق‌تری نسبت به آن داشته باشیم و متوجه شویم پیتزا چطور به نسخه‌ی امروزی خود تبدیل شده است. نان تخت از ابتدای تاریخ وجود داشته است. از نان تخت نه‌تنها به‌عنوان بشقاب استفاده می‌شده، بلکه پس از تمام شدن غذا به‌عنوان دستمال هم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. استفاده از نان به‌عنوان بشقاب به ظهور پیتزا منجر شد و بعضی زبان‌شناسان عقیده دارند کلمه‌ی پیتزا ریشه در کلمه‌ی یونانی «پیتا» دارد که به معنای کیک است.
حالا نوبت به پنیر می‌رسد. البته پنیر چیز جدیدی نیست و هزاران سال است که وجود دارد و فرایند تولید آن احتمالا به صورت تصادفی و وقتی کسی می‌خواسته شیر را در شکم گوسفند نگهداری کند کشف شده است. در قرن شانزدهم، گوجه فرنگی از آمریکا وارد اروپا شد، البته در خانه‌ی جدیدش از آن استقبال گرمی نشد و حتی شایعه شده بود که گوجه فرنگی سمی است. بافت گوجه فرنگی برای اروپایی‌ها عجیب بود و تصور می‌کردند گوجه فرنگی رسیده، فاسد شده است.
پس از مدتی، مردم فقیر نپال که چیزی جز روغن زیتون، پنیر، آرد و گیاهان معطر نداشتند، گوجه فرنگی شیطانی را به آشپزخانه‌های‌شان راه دادند و اولین پیتزا با سس گوجه فرنگی را به جهانیان ارائه کردند. این پیتزا به عقیده‌ی خیلی‌ها اولین پیتزا امروزی است که از نان تخت، سس گوجه فرنگی و پنیر تهیه می‌شد. مدت زیادی طول نکشید تا همه‌ی ایتالیایی‌ها به این نتیجه برسند که مردم نپال بهترین پیتزا را درست می‌کنند. پس از تقریبا یک قرن، خوردن پیتزا در نپال یکی از فعالیت‌های اصلی گردشگران بود.
در آخرین سال‌های قرن نوزدهم، شاه و ملکه‌ی ایتالیا مشهورترین آشپز پیتزا را به قصرشان در نپال دعوت کردند که ببینند این همه هیجان در خصوص پیتزا برای چیست. آشپزی که به قصر درباری دعوت شد رافائل اسپوزیتو بود که سه نوع پیتزا برای شاه و ملکه پخت و ملکه آن‌قدر از پیتزا سوم خوشش آمد که برای اسپوزیتو یک نامه‌ی تشکر فرستاد. اسپوزیتو هم این پیتزا را به نام ملکه زد و پیتزا مارگاریتا به وجود آمد. از آن لحظه به بعد، هیچ شکی نبود که کیفیت پیتزا نپال یک سر و گردن از پیتزاهای دیگر بالاتر بود.
مهاجران ایتالیایی در قرن بیستم پیتزا را به آمریکا بردند. اولین پیتزا فروشی آمریکا توسط یک مغازه‌دار به نام جنارو لمباری در سال 1905 در نیویورک باز شد. البته او 25 سال بعد موفق شد که در مغازه‌ی خود میز و صندلی بچیند و منویش را گسترش دهد و اسپاگتی را نیز به آن اضافه کند. در اویل دهه‌ی 50، یک پیتزا فروشی در شیکاگو به نام «پیتزریا اونو» نوعیپیتزا را معرفی کرد که حداقل 2.5 سانتی‌متر ضخامت داشت و محتوی مواد غذایی زیادی بود.
در دهه‌ی 60 بود که پیتزا در آمریکا به شهرت رسید. افراد مشهوری مثل جویی دی ماگیو، جیمی دورنات و فرانک سیناترا که همه ریشه‌ی ایتالیایی داشتند در حال لذت بردن از پیتزا دیده می‌شدند. پس از مدتی در خصوص پیتزا ترانه‌هایی نوشته شد و در فیلم‌ها استفاده شد. در نهایت همه‌ی این عوامل باعث شد که پیتزا ایتالیایی به رقیب برگر آمریکایی تبدیل شود که در آن زمان غذای مورد علاقه‌ی آمریکایی‌ها محسوب می‌شد.
