خطرات و عوارض لیزیک
لیزیک و دیگر انواع جراحی لیزر چشم مانند پی.آر.کی و لازک از درصد ایمنی و موفقیت بالایی برخوردار هستند. این جراحی‌ها به‌منظور درمان نزدیک بینی، دوربینی و آستیگما انجام می‌شوند و لذت زندگی بدون عینک را برای شما به ارمغان می‌آورند.
عوارض خطرناک مانند نابینایی در جراحی لیزیک بسیار نادر است و اکثر عوارض جانبی لیزیک چشم با جراحی ترمیمی و درمان دارویی رفع می‌شوند.
لیزیک همانند دیگر جراحی‌ها دارای خطرات، عوارض و محدودیت‌های احتمالی خود است و بهتر است پیش از اقدام به جراحی از آن‌ها مطلع شوید. یک جراح باتجربه و ماهر می‌تواند در کاهش این خطرات و عوارض و هم‌چنین کسب بهترین نتیجه ممکن نقش بسزایی داشته باشد.
اولین قدم این است که مشخص کنید آیا برای عمل جراحی لیزیک مناسب هستید. برای این کار چشم پزشک چشم شما را کاملا معاینه خواهد کرد. جراح شکل و ضخامت قرنیه، اندازه، نمره، میزان رطوبت قرنیه، سلامت عمومی، پرونده پزشکی و هرگونه دارویی که مصرف می کنید را بررسی می‌کند.
حتی اگر برای جراحی لیزیک مناسب نباشید نباید دلسرد شوید، ممکن است جراحی پی.آر.کی، لازک و یا کاشت لنز دائمی چشم گزینه‌های مناسب شما باشند.
عوامل خطر و محدودیت‌ها
تمام افراد برای عمل جراحی لیزیک مناسب نیستند. شرایط خاص و عوامل آناتومیک می‌توانند در موفقیت یا عدم موفقیت کامل عمل نقش پر رنگی داشته باشند.
- قرینه نازک یا غیرمعمول
- مردمک بزرگ
- نمره چشم
- نداشتن شماره چشم ثابت
- ابتلا به خشکی چشم
- بارداری
- اختلالات خودایمنی
عوارض عمل جراحی لیزیک
طی 20 سال گذشته میلیون‌ها نفر عمل جراحی لیزیک را انجام داده‌اند و جراحان مجرب لیزیک عوارض خطرناک و جدی این عمل را 1 درصد گزارش داده‌اند. در ادامه با عوارض و مشکلات جراحی لیزیک آشنا خواهید شد. اکثر این عوارض با درمان دارویی و جراحی‌های ترمیمی برطرف خواهند شد.
ناراحتی و اختلال چشم گذرا
ناراحتی‌هایی مانند سوزش خفیف و حساسیت به نور در چند روز اول بعد از عمل لیزیک طبیعی بوده و قابل انتظار است. در چند هفته یا حتی چنده ماه اول ممکن است این علایم را داشته باشید: دیدن هاله در اطراف منابع نور، خیرگی و دیدن جرقه‌های ستاره شکل در محیط های کم نور به‌خصوص در شب، سندرم خشکی چشم، تاری دید و کاهش وضوح دید. اکثر موارد ذکر شده گذرا هستند و ظرف سه تا شش ماه از بین خواهند رفت.
عوارض لایه‌برداری از سطح قرنیه
عمل جراحی لیزیک شامل برداشت لایه‌ی نازکی از سطح جلویی قرینه چشم است. برداشت لایه جلویی قرنیه به‌منظور لیزر کردن قرنیه چشم انجام می‌شود. پس از انجام لیزر این لایه دوباره به سطح قرنیه پیوند زده می‌شود.
اگر عمل لایه‌برداری به درستی انجام نشود، ممکن است لایه برداشته شده به خوبی روی سطح چشم قرار نگیرد و باعث ایجاد چروک‌های میکروسکوپی شود. این عارضه می‌تواند باعث ایجاد بیراهش نوری و اختلال بینایی شود.
مطالعات نشان می‌دهند که در 0.3 تا 5.7 درصد جراحی‌های لیزیک، عوارض لایه‌برداری قرنیه چشم رخ می‌دهد. در مطالعه‌ای دیگر 3.009 عمل جراحی لیزیک با استفاده از روش فمتوسکند به‌منظور لایه‌برداری مورد مطالعه قرار گرفت و نتایج نشان داد تنها 0.37 درصد از این عمل‌ها منجر به عواض لایه‌برداری شدند؛ این عوارض هم در همان جلسه عمل با موفقیت برطرف شدند. دوباره به خاطر داشته باشید انتخاب یک چشم پزشک مجرب و معتبر می‌تواند در کاهش خطرات لیزیک نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد.
برخی از مشکلات مربوط به عوارض لایه برداری لیزیک عبارتند از:
آستیگماتیسم نامنظم
علت آن نامنظمی شکل و انحنای قرنیه است. گاهی نیز علت آن عمل جراحی لیزیک است که در آن نور لیزر به‌درستی بر چشم منطبق نمی‌شود یا این‌که فرآیند درمان به‌خوبی صورت نمی‌گیرد. علایم آن دو بینی است. در این شرایط ممکن است نیاز به جراحی مجدد و یا ترمیمی باشد.
اصلاح کمتر از حد بیش از حد و بازگشت
همه افرادی که تحت عمل لیزیک قرار می‌گیرند دید کامل 20/20 را بدست نمی‌آورند و ممکن است نیاز به لنز و عینک برای بعضی یا تمام فعالیت وجود داشته باشد. اگر جراحی بیشتر یا کمتر از حد مجاز بافت قرنیه را برش دهد یا چشم بیمار به درمان به خوبی پاسخ ندهد، ممکن است نتیجه مورد انتظار و عالی حاصل نشود. یکی از دلایل نرسیدن به نتیجه‌ی مطلوب این است که چشم بیمار به‌خوبی به جراحی لیزیک پاسخ نمی‌دهد. در مواردی نیز بعد از عمل جراحی نتیجه مطلوب حاصل می‌شود اما پس از مدت کوتاهی، شماره چشم بیمار به حالت قبل از عمل باز می‌گردد. در اکثر موارد، اصلاح کمتر از حد و بازگشت شماره بعد از تشخیص چشم پزشک مبنی بر ثابت بودن شماره با جراحی‌های ترمیمی قابل درمان است.
کراتیت لایه‌ای منتشر DLK
این عارضه به سندرم شن‌های صحرا نیز شناخته می‌شود. این عارضه مربوط به التهاب زیر لایه فلپ (flap) می‌باشد و می‌تواند به دلایل مختلفی بروز کند. بعد از عمل جراحی التهاب قرنیه امری طبیعی است. اما اگر این التهاب کنترل نشود، می‌تواند بر روند بهبودی تاثیر بگذارد و حتی باعث نابینایی شود.
قوز قرنیه
در این عارضه قرنیه برآمده و مخروطی شکل می‌شود و این می‌تواند به دلیل برداشت بیش از حد بافت از سطح قرنیه در عمل جراحی لیزیک باشد. هم‌چنین ممکن است پیش از عمل جراحی قرنیه بیش از حد ضعیف بوده است که در این صورت نباید عمل جراحی لیزیک انجام می‌شده است. قوز قرنیه بعد از عمل جراحی به‌ندرت بدون هیچ علت شناخته شده‌ای ایجاد می‌شود.
در صورت بروز قوز قرنیه، جراحی لیزیک مجدد مناسب نیست و معمولا به منظور ثابت نگه داشتن قرنیه از لنز آغشته به گاز یا کاشت قرنیه استفاده می‌شود.
خشکی چشم
بعضی از افرادی که جراحی لیزیک داشته‌اند با کاهش تولید اشک مواجه می‌شوند که این امر می‌تواند موجب تاری دید شود. طبق گزارشات در حدود نیمی از بیماران پس از لیزیک سندروم خشکی چشم گذرا را تجربه می‌کنند.
سندروم خشکی چشم بعد از جراحی لیزیک گذرا است و با قطره چشم یا دیگر اقدامات قابل درمان است. ناراحتی‌های ناشی از خشکی چشم بعد از بهبودی کامل قرنیه رفع خواهد شد. این دوره بهبود معمولا تا شش ماه به طول خواهد کشید. افرادی که پیش از عمل دارای خشکی چشم هستند مناسب عمل جراحی لیزیک نیستند.
رشد درونی اپی تلیوم
این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که لایه بیرونی قرنیه زیر لایه برداشته شده شروع به رشد کند. در اکثر موارد رشد درونی اپی تلیوم خود به خود بهبود یافته و سبب بروز مشکلی حادی نمی‌شود. اما در مواردی نادری علایمی مانند ناراحتی و تاری چشم رخ می دهد و بیمار باید تحت عمل جراحی مجدد قرار گیرد.
عفونت چشم
عفونت بعد از عمل جراحی لیزیک به‌ندرت اتفاق می‌افتد. به دلیل آن‌که فلپ قرنیه به‌عنوان پانسمان طبیعی عمل می‌کند، در جراحی لیزیک در مقایسه با جراحی پی.آر.کی احتمال عفونت کمتر است. با این حال، استفاده از قطره چشم بعد از عمل به‌منظور جلوگیری از عفونت و کنترل التهاب چشم در روند بهبودی بسیار حائز اهمیت است.
عوارض لیزیک: نشانه‌ها و شیوه درمان
| عارضه | نشانه‌ها | درمان |
| درمان ناقص (اصلاح بیش از حد یا کمتر از حد) یا برگشت | تاری دید و نامطلوب | استفاده از عینک، لنزهای طبی، قطره چشم، درمان مجدد لیزری |
| عدم انطباق قرنیه | بیراهش نوری | قطره چشم، درمان مجدد با لیزر |
| مردمک بزرگ | بیراهش نوری | قطره چشم، درمان مجدد با لیزر |
| خیرگی | بیراهش نوری | قطره چشم، درمان مجدد با لیزر |
| فلپ نامنظم( تاخوردگی، چروک، استرا) | بیراهش نوری | جراحی ترمیمی، جراحی مجدد با لیز |
| خشکی چشم | خشکی، احساس خارش و خراشیدگی چشم، قرمزی چشم، احساس وجود سنگ‌ریز در چشم، درد | درمان دارویی خشکی چشم، قطره اشک مصنوعی، انسداد منافذ اشک، روغن تخم کتان |
| کراتیت لایه‌ای منتشر | بیراهش نوری | قطره چشم، شستشوی سلولی در صورت وخامت |
| رشد درونی اپی لیوم | بیراهش نوری | برداشت اپی لیوم با عمل جراحی |
| عفونت | قرمزی، ترشحات چشمی، درد | قطره چشم، داروی خوراکی |
احتمال بروز عوارض لیزیک چقدر است
سطح ایمنی و کارآمدی جراحی لیزیک به خاطر پیشرفت فن آوری، مهارت‌های جراحی و تعیین آمادگی فرد در حال افزایش است. عوارض لیزیک در سال‌های اولیه ابداع رایج‌تر بود. مطالعات در اواخر دهه 1990 میلادی نشان داد که 5 درصد از افرادی که این عمل را انجام دادند با مشکلات و عوارض جدی روبه رو شدند. امروز این رقم به کمتر از 1 درصد کاهش یافته است.
مقالات سالانه لیزیک سال 2009 نشان می‌دهد که 95 درصد از افرادی که بین سال‌های سال 1995 تا 2003 تحت عمل لیزیک قرار گرفته بودند عمل خود را رضایت بخش توصیف کردند.
نتایج لیزیک بطور قابل ملاحظه‌ای مثبت است. بر اساس مطالعه‌ای که 8 سال به طول انجامید، تنها یک نفر از 112500 افرادی که تحت عمل لیزیک قرار گرفته بودند به علت اختلال دید ناشی از لیزیک مجبور به باز نشستگی پیش از موعد شده است.
در مطالعه‌‌ی دیگری، تمامی خلبانان ناوها و کشتیهای نظامی آمریکا که تحت عمل لیزیک گرفته‌اند پس از دو هفته به دید 20/20 رسیدند. زمانی‌که درباره رضایت‌شان از جراحی سوال شد، 95 درصد آن‌ها اظهار داشته‌اند که عمل در کارایی آن‌ها به عنوان یک خلبان موثر بوده است و 100 درصد انجام عمل را به دیگران نیز پیشنهاد کرده‌اند.
جراحی لیزیک چشم تا بحال میلیون‌ها نفر را در سرتاسر دنیا با موفقیت عمل نموده و دنیای بدون عینک را به آن‌ها بخشیده است. با این همه مانند هر عمل جراحی دیگر لیزیک نیز با خطرات و عوارض احتمالی همراه است. بنابراین پیش از تصمیم‌‌گیری برای انجام جراحی شرایط را به‌خوبی بسنجید و سپس اقدام کنید.
