تاریخچه جراحی لیزیک

در حالی‌که اکنون لیزیک یک اصطلاح رایج جراحی شده است، همین چند دهه قبل یک روش بسیار جدید بود که توده‌ی مردم را که روزانه از لنز و عینک خسته شده بودند شیفته و فریفته‌ی خویش ساخت. کمی قبل‌تر، محققان با تکنیک‌های ابتدایی اصلاح بینایی با جراحی که شامل انجماد قرینه قبل از حذف بافت همبندی بود این کار را انجام می‌دادند‌، که بسیار متفاوت از روش‌های پیشرفته و دقیق امروزی است.

پس چگونه جراحی لیزیک از مراحل آزمایشی گذشته و تبدیل به روشی خوب بهبود یافته شده که امروزه ما می‌شناسیم و به آن اعتماد می‌کنیم؟ همانند تمام انقلاب‌‌های صورت گرفته در درمان‌های پزشکی، این انقلاب هم یک جاده‌ی طولانی بود با تکرار روش و هم‌چنین مطالعات و ابتکارات برای صاف کردن جاده و بالا بردن ایمنی و اثر بخشی آن. 

در سال 1978، پزشکان شروع به انجام یک روش جراحی به نام قرینه شکافی شعاعی یا RK در ایالت متحده‌ی آمریکا نمودند. این تکنیک مستلزم چند برش در شکل قرینه و اصلاح عیوب انکساری آن بود. این عمل به افرادی با شرایطی مثل نزدیک بینی و آستیگماتیسم کمک می‌کرد تا کمتر به عینک خود وابسته باشند.

با گذشت زمان، جراحان در نهایت استفاده از بخیه برای اتصال دوباره قرینه را متوقف کردند . در اواخر دهه‌ی 1980 استفاده از تکنیک لولا متداول شد که هنوز هم مورد استفاده است. با این روش، قرنیه به طور کامل از چشم جدا نمی‌شد اما به‌عنوان یک لبه بر روی آن می‌ماند که ریسک آن در ابتلا به عوارض پس از عمل و مدت زمان بهبودی کمتر بود. توسعه‌ی یک میکروکراتوم خودکار ابزاری در پیشبرد این روش امکان برش‌های عمیق‌تر را فراهم کرده بود.

علاوه بر این دهه‌ی نود توسعه‌ی لیزر اکسمر را به خود دید، که در اصل برای استفاده برای ساخت تراشه‌های کامپیوتری در نظر گرفته شده بود. اما محققان دریافتند که این لیزر به خصوص برای برداشتن دقیق بافت در طول تکنیک‌های جراحی انکساری مفید است. آن‌ها دریافتند که این روش به طور قابل توجهی ایمن‌تر و موثرتر از روش RK‌ است.

در سال 1995، سازمان غذا و دارو یک روش به نام کراتکتومی فوتور فرکتیو که معمولا با عنوان RPK شناخته می‌شود را بعد از آزمایش بر روی 1600 چشم در مدت سه سال، به رسمیت شناخت. در این روش برای درمان نزدیک بینی، قرنیه را با لیزر مسطح می‌کردند، که از سال 1987 در آمریکا و کانادا استفاده می‌شود.

جراحی لیزیک که امروزه ما می‌شناسیم، ترکیبی از تکنولوژی لیزر اکسمر و برش‌های جراحی با استفاده از یک میکروکراتوم است. در این روش، یک جراح از میکروکراتوم برای برش یک فلپ قرنیه استفاده کرده و سپس شکل بافت زیرین را با استفاده از لیزر تصحیح می‌کند. سپس فلپ را به جایش برمی‌گردانند و تا زمان بهبودی چشم‌ها به شکل طبیعی پانسمان می‌کنند. این روش محبوب‌ترین روش جراحی عیوب انکساری شده است، زیرا نتایج بهتری و مدت زمان بهبودی کمتری دارد.

از زمانی‌که غلام پیمان دکترای پزشکی، حق ثبت اختراع خود را در جراحی لیزیک دریافت کرد ‌(که روش فلپ را تعریف می‌کرد) با توجه به گزارش آکادمی چشم پزشکی آمریکا با عنوان «لیزیک در یک نگاه،‌گذشته، حال، آینده»، جامعه‌ی پزشکی در سال 1989 راه طولانی را در ایجاد جراحی لیزیک به‌عنوان یک گزینه‌ی بادوام و ماندگار برای درمان تعدادی از مشکلات بینایی طی کرده است. در اوایل سال‌های 2000، مدت کوتاهی بعد از تایید  این روش توسط FDA در سال 1999، بهبود در ابزارها و تکنیک‌های لیزیک، امکان پیش‌بینی نتایج و یک شکل جدیدی از درمان برای افراد با مردمک بزرگ و یا نزدیک بینی شدید فراهم کرد که طبق گزارشات در مدل‌های قبلی جراحی با مشکلاتی روبرو بودند.

در حال حاضر، ارائه دهندگان خدمات بهداشتی با در نظر گرفتن درجه و نوع اختلال بینایی و هم‌چنین توپوگرافی چشم بیمار، قادر به سفارشی کردن نوع درمان برای هر بیمار هستند. با توجه به گزارش آکادمی چشم پزشکی آمریکا، تکنولوژی سفارشی لیزیک موجی به‌خصوص در درمان افرادی که سطوح انحنادار یا متقارن دارند مفید است،‌ زیرا این امکان را برای جراحان لیزیک فراهم می‌کند که انحرافاتی را که قبلا درمان‌شان مشکل بود برطرف کنند.

امروزه که برخی از شک و تردیدها نسبت به این روش که با کمک لیزر انجام می‌گیرد برطرف شده، جراحی لیزیک نسبتا شایع شده است. در واقع، آکادمی چشم پزشکی آمریکا اعلام می‌کند که 28 میلیون عمل جراحی لیزیک در سراسر جهان صورت گرفته است. علاوه‌ بر این، یک تحلیل از 3000 مقالات کارشناسی شده توسط انجمن جراحی کاتاراکت و عیوب انکساری آمریکا نشان داده است که میزان رضایت بیماران در عمل لیزیک بیش از 95‌ درصد بوده است.

البته موفقیت این شکل از اصلاح بینایی به شدت به این‌که  بیمار یک داوطلب خوب باشد یا نه بستگی دارد و آموزش مستمر چشم پزشک نقش تعیین کننده در تعیین آمادگی بیمار در میان عوامل دیگر دارد. افرادی که این روش را مد نظر دارند، باید با چشم پزشک خود مشورت کرده و در خصوص گواهی‌نامه‌های او پرس و جو کنند. با پیشرفت تکنولوژی لیزیک، هم برای چشم پزشک و هم برای بیماران بالقوه، آگاهی از منافع و پیش‌بینی‌های احتیاطی در خصوص تصحیح بینایی به کمک لیزر مهم است.