بررسی کامل ارتودنسی
ارتودنسی یا سیم‌کشی دندان روشی است که ارتودنتیست برای تصحیح کردن شکل دندان‌ها یا فک استفاده می‌کند. اکثر افرادی که به ارتودنسی نیاز دارند، این کار را در سال‌های اول نوجوانی انجام می‌دهند. البته بزرگسالان هم می‌توانند از این روش استفاده کنند. هدف از ارتودنسی صاف کردن و مرتب کردن دندان‌ها و فک است که الگوی گاز گرفتن را تصحیح و لبخند فرد را زیباتر می‌کند.
برای تصحیح کردن اشکالات کوچک از روش دیگری به نام ارتودنسی نامرئی افتاده می‌شود که قابل تنظیم هستند. این نوع ارتودنسی از ارتودنسی ثابت گران‌تر است، اما تغییر زیادی در ظاهر فرد ایجاد نمی‌کند. با ارتودنسی نامرئی زمان بیشتری طول می‌کشید تا شکل دندان‌ها درست شود، اما تاثیر نهایی را می‌گذارد. البته خیلی از افراد فقط با ارتودنسی ثابت مشکل‌شان حل می‌شود. مواد و فناوری‌های مدرن تجربه‌ی ارتودنسی را نسبت به گذشته خوشایندتر کرده است.
از ارتودنسی برای حل مشکلات زیر استفاده می‌شود:
- دندان‌های کج و کوله یا متراکم
- باز بودن بین دندان‌ها
- عقب بودن فک بالا
- ناهماهنگی دندان‌های بالایی و پایینی
- مشکلات دیگر فک که جویدن را مشکل می‌کنند
هماهنگ کردن دندان‌ها و فک نه‌تنها ظاهر را بهبود می‌بخشد، بلکه در سلامت دهان و دندان، صحبت کردن و جویدن نیز تاثیر مثبت دارد.
ارتودنسی برای بزرگسالان
اگر بزرگسال هستید و ارتودنسی کرده‌اید، احتمالا نسبت به یک نوجوان باید مدت زمان بیشتری سیم‌کشی دندان را داشته باشید. اما نتیجه‌ی نهایی یکسان خواهد بود. برای مثال، برای درست کردن دندان‌های کج و کوله و ناهماهنگی فک. از آن‌جایی که استخوان‌های صورت شما دیگر رشد نمی‌کنند، ممکن است بعضی مشکلات فقط با ارتودنسی حل نشوند.
خطرات کوتاه مدت
ارتودنسی شکاف‌های کوچکی بین دندان‌ها ایجاد می‌کند که باعث می‌شوند باکتری و مواد غذایی بیشتر لای دندان‌ها جمع شوند. اگر باکتری‌ها و مواد غذایی را از لای دندان‌ها پاک نکنید ممکن است با مشکلات زیر مواجه شوید:
- از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان که به ایجاد لکه‌های دائمی منجر می‌شود
- پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه
خطرات بلند مدت
خطرات بلند مدت ارتودنسی شامل موارد زیر می‌شوند:
- کوتاه شدن ریشه‌ی دندان: با حرکت دندان‌ها، بعضی استخوان‌هایی که در مسیر حرکت آن‌ها قرار دارند حل می‌شوند و استخوان‌های جدید پشت آن‌ها قرار می‌گیرند. در این فرایند ممکن است طول ریشه دندان برای همیشه کوتاه شود که این به شل شدن دندان‌ها منجر می‌شود. البته در بیشتر موارد این مسئله به مشکلی منجر نمی‌شود.
- به هم ریختن دندان‌ها: اگر پس از باز کردن ارتودنسی به توصیه‌های ارتودنتیست به‌خوبی عمل نکنید، ممکن است پس از مدتی بعضی دندان‌ها به حالت اولیه باز گردند.
چطور خطرات را کاهش دهیم
برای این‌که خطرات ناشی از ارتودنسی کاهش یابد موارد زیر را رعایت کنید:
- مصرف مواد غذایی شیرین را کاهش دهید: این مواد غذایی به پوسیدگی دندان منجر می‌شوند.
- با دقت مسواک بزنید: بهتر است بعد از هر وعده‌ی غذایی با استفاده از یک مسواک نرم مسواک بزنید. اگر بعد از هر وعده نمی‌توانید مسواک بزنید، دهان‌تان را با آب بشویید.
- دهان را کامل بشویید: برای این‌که تمام تکه‌های مواد غذایی از لای سیم خارج شود باید دهان را خوب بشویید. در آینه دندان‌ها را بررسی کنید که چیزی لای آن‌ها نمانده باشد.
- از دهان شوی فلوراید استفاده کنید: البته اگر دندانپزشک یا ارتودنتیست توصیه کرده باشد.
- نخ دندان بکشید: لای سیم‌ها را نخ دندان بکشید تا چیزی بین آن‌ها نماند. ارتودنتیست ممکن است به شما توصیه کند برای پاک کردن دندان‌ها و سیم از یک مسواک کوچک انعطاف‌پذیر استفاده کنید.
- مواد غذایی چسبناک نخورید: چیزهایی مثل آدامس، آبنبات‌های جویدنی، کارامل و تافی که ممکن است به سیم‌ها بچسبند میل نکنید.
- مواد غذایی سخت نخورید: آبنبات‌های سفت، پاپ کورن و آجیل که ممکن است به شکستن سیم منجر شوند نخورید.
- مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید: طبق توصیه‌های دندانپزشک سر وقت برای تمیز کردن دندان‌ها و لثه به او مراجعه کنید.
چطور برای ارتودنسی آماده شویم
اگر دندانپزشک متوجه مشکلاتی در دندان‌ها و فک شما شود که به درمان نیاز داشته باشند، او احتمالا شما را به یک ارتودنتیست معرفی می‌کند. ارتودنتیست یک نوع دندانپزشک است که در تشخیص، پیشگیری و درمان بی‌نظمی‌های دندان‌ها و صورت تخصص دارد. بیشتر مشکلات بی‌نظمی دندان‌ها معمولا پس از رشد دندان‌های دائمی بروز می‌کنند. ارتودنتیست معمولا توصیه می‌کند بیمار تا رشد تعدادی کافی از دندان‌ها صبر کند. اکثر کودکان بین سنین 8 تا 14 سال ارتودنسی می‌کنند، زمانی که استخوان‌های صورت هنوز در حال رشد هستند و دندان‌ها راحت‌تر حرکت می‌کنند.
مراحل آماده شدن برای ارتودنسی شامل موارد زیر می‌شود:
- معاینه دهان: ارتودنتیست دندان‌ها، فک و دهان را به خوبی معاینه می‌کند.
- عکسبرداری: برای تعیین موقعیت دقیق دندان‌ها، از دهان عکسبرداری می‌شود. در عکس‌ها موقعیت دندان‌های بالا و پایین و دندان‌هایی که هنوز بیرون نزده‌اند مشخص می‌شود.
- مدل‌سازی: در این مرحله باید یک ماده‌ی نرم را گاز بگیرید که برای چند دقیقه بین دندان‌ها باقی می‌ماند. از جای دندان‌ها، یک مدل از آن‌ها ساخته می‌شود و به این شکل ارتودنتیست می‌تواند الگوی گاز زدن شما را بررسی کند. در بعضی موارد، این مدل برای ارزیابی بیشتر به شکل دیجیتالی در می‌آید.
- کشیدن دندان: اگر دندان‌ها خیلی متراکم باشند، ممکن است ارتودنتیست پیشنهاد کند یک یا دو دندان را بکشید تا جا برای دندان‌های دیگر باز شود.
- جراحی: در بعضی موارد وخیم که ارتودنسی به‌تنهایی نمی‌تواند مشکل را حل کند، از جراحی فک برای هماهنگ کردن دندان‌ها استفاده می‌شود.
مراحل ارتودنسی
ارتودنسی از سه مرحله گذاشتن ارتودنسی، تنظیم کردن دوره‌ای ارتودنسی و استفاده از ریتینر یا نگهدارنده تشکیل شده است.
گذاشتن ارتودنسی
ارتودنسی ثابت سه قسمت دارد:
- براکت را به سطح دندان متصل می کند تا سیم به آن‌ها وصل شود. براکت را به پشت دندان هم می‌توان متصل کرد اما در این حالت دسترسی به آن‌ها مشکل می‌شود. براکت می‌تواند از جنس استیل، سرامیک یا مواد دیگر باشد. براکت‌های امروزی نسبت به گذشته کوچک‌تر هستند.
- بندهای حلقه‌ای دندان‌های آسیاب را احاطه می‌کنند. قبل از این‌که بندها وصل شوند، با استفاده از کش‌های لاستیکی بین دندان‌های آسیاب فاصله ایجاد می‌شود. یک لوله که به بند آخرین دندان آسیاب متصل است انتهای سیم را نگه می‌دارد.
- یک سیم انعطاف‌پذیر تمام براکت‌ها و بندها را به هم متصل و حرکت دندان‌ها را کنترل می‌کند.
- برای درست کردن جای دندان‌ها از لوازم دیگری هم استفاده می‌شود. کش‌های لاستیکی کوچکی سیم را به براکت‌ها محکم می‌کنند. از کش‌های لاستیکی بزرگ‌تر برای حرکت دادن دندان‌ها استفاده می‌شود.
ارتودنسی نامرئی
به‌جای استفاده از ارتودنسی ثابت، بعضی افراد از ارتودنسی نامرئی استفاده می‌کنند که فرد هم می‌تواند آن‌ها باز کند و دوباره سرجای‌شان قرار دهد. معمولا این نوع ارتودنسی را هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باز می‌کنند و در کل دو یا سه هفته از آن‌ها استفاده می‌کنند.
تنظیم ارتودنسی
پس از این‌که ارتودنسی ثابت را روی دندان‌ها قرار دادید، ارتودنتیست چند وقت یک بار با سفت کردن یا خم کردن سیم آن را تنظیم می‌کند. با این کار فشار کمی به دندان‌ها وارد می‌شود و رفته رفته جای‌شان تغییر می‌کند. با حرکت دندان‌ها فک، استخوان موجود در مسیر حرکت را حل می‌کند و پشت آن‌ها استخوان‌های جدید قرار می‌دهد. پس از تنظیم سیم‌ها ممکن است یک یا دو روز در فک درد احساس کنید که می‌توانید با یک مسکن ساده درد را برطرف کنید.
ریتینر یا نگهدارنده
پس از برداشتن ارتودنسی، دندان‌ها باید در جای جدیدشان ثابت شوند و استفاده از ریتینر باعث می‌شود به موقعیت اولیه‌ی‌شان باز نگردند. ریتینر معمولا از سیم‌های پلاستیک یا پلاستیک و فلزی ساخته می‌شود. ریتینر معمولا باز می‌شود، اما ممکن است ثابت هم باشد.
نتیجه
ارتودنسی معمولا برای صاف کردن دندان‌های کج و کوله و ناهماهنگی‌های فک بسیار مفید است. به طور میانگین ارتودنسی یک تا سه سال طول می‌کشد و از ریتینر، تا زمانی که دندان‌ها سر جای‌شان ثابت شود استفاده خواهد شد. نتیجه‌ی ارتودنسی تا حد زیادی به رفتار فرد بستگی دارد. توصیه‌های ارتودنتیست را با دقت دنبال کنید، مخصوصا پس از این‌که ارتودنسی ثابت را برداشتید. اگر در این مرحله طبق توصیه‌های ارتودنتیست از ریتینر استفاده نکنید، ممکن است دندان‌ها به حالت اول‌شان باز گردند.
منبع : Mayoclinic
