پیامدهای روانی جراحی پلاستیک

این روزها، موضوعات کمی به اندازه‌ی استفاده از جراحی پلاستیک برای تغییر ظاهر خانم‌ها، آقایان و جوانان بحث‌برانگیز هستند. بعضی افراد در کل مخالف جراحی پلاستیک هستند و به آن به‌عنوان انعکاس ناراحت کننده‌ی فرهنگی که به زیبایی و جوانی بیش از حد اهمیت می‌دهد نگاه می‌کنند و بعضی دیگر، آن را به‌عنوان فرصتی برای افزایش عمر و کیفیت ظاهر افراد می‌بینند. علی‌رغم وجود این مباحث، جراحان پلاستیک پیشبینی می‌کنند با ظهور روش‌های کم خطر جراحی پلاستیک، طرفداران آن افزایش خواهند یافت. با افزایش الگوبرداری مردم از چهره‌های مشهور و رواج پیدا کردن جراحی پلاستیک، به‌نظر می‌رسد این پدیده تا مدت‌ها در جامعه‌ی انسانی بماند. به همین دلیل نه‌تنها باید در خصوص پیامدهای فیزیکی آن اطلاعات کسب کنیم، بلکه باید به پیامد‌های روانی این پدیده هم بپردازیم. 

پیامد‌های روانی جراحی پلاستیک دو جنبه دارد. یک جنبه شامل شرایط روانی کسانی می‌شود که تن به جراحی پلاستیک می‌دهند و جنبه‌ی دیگر، به تاثیر جراحی پلاستیک روی تعریف زیبایی، تصویر افراد از خود و اجتماع مربوط می‌شود. ما در این مطلب قصد داریم جنبه‌ی اول و ارزیابی‌های روانی که افراد قبل از جراحی پلاستیک باید داشته باشند را شرح دهیم. 

مشاوره‌ اولیه

مشاوران با مراجعینی که قصد انجام جراحی پلاستیک دارند، مثل دیگر مراجعین رفتار می‌کنند. اول سعی می‌کنند به آن‌ها اطمینان دهند که جلسات مشاوره بیشتر شبیه سفرهای اکتشافی هستند و کسی در مورد چیزی قضاوت نخواهد کرد. تغییرات ناشی از جراحی پلاستیک به‌نظر مصنوعی هستند، اما دائمی‌اند و می‌توانند تاثیرات عاطفی شدیدی روی افراد بگذارند و به همین دلیل، باید با دقت مورد بررسی قرار گیرند. برای انجام این کار، بهتر است درستی یا غلطی انجام جراحی پلاستیک را کنار بگذاریم و روی دلیل علاقه‌ی افراد به انجام این کار تمرکز کنیم. 

جمع‌آوری اطلاعات

پیشینه‌ی روانی افراد در دلایل آن‌ها برای انجام جراحی پلاستیک تاثیر زیادی دارد. برای مثال، کسی که سابقه‌ی افسردگی شدید، مشکلات روانی و اضطراب دارد، نسبت به کسی که سابقه‌ی هیچ گونه مشکل روانی نداشته، دلایل متفاوتی برای جراحی پلاستیک خواهد داشت. مشاور باید در خصوص سابقه‌ی پرخوری، اعتیاد به الکل و مواد مخدر از مراجع سوال بپرسد. اگر فرد اخیرا افکار متوهم داشته است، بهتر است جراحی پلاستیک را به تعبیق بیاندازد. 

اختلال بدریخت انگاری بدن، گاهی اوقات بین کسانی که سراغ جراحی پلاستیک می‌روند دیده می‌شود. کسانی که دچار این اختلال هستند، یک ضعف فیزیکی را بزرگ، یا نقصی که به کل وجود ندارد را تصور می‌کنند. جراحی پلاستیک برای کسانی که دچار این اختلال هستند، ممکن است علائم آن‌ها را شدیدتر کند. 

چه، چرا و برای چه کسی

ممکن است در بعضی بیماران، اختلالات روانی باعث شود از نتایج جراحی پلاستیک راضی نشوند. به همین دلیل باید از آن‌ها در خصوص بعضی مسائل سوال شود؛ سوالاتی مثل «می‌‌خواهید چه چیزی را تغییر دهید؟» آیا بیمار مشکلی دارد که افراد دیگر هم آن را می‌بینند یا فقط توسط خود بیمار شناسایی می‌شود؟ آیا مشکل بیمار چیزی مثل بزرگ بودن گوش یا افتادگی چشم است که کاملا نمایان باشد؟ یا مشکلی مثل بزرگ بودن سینه است و در زندگی روزمره‌ی‌شان مشکل ایجاد می‌کند؟ آیا بیمار لاغر است و می‌خواهد لاغرتر شود؟ یا اگر چربی اضافه دارد، کجای بدنش جمع شده است؟ سفت کردن پوستی که در اثر کاهش وزن شل شده با برداشتن چربی‌هایی که فقط خود بیمار آن‌ها را می‌بیند، تفاوت زیادی دارد. این‌که بیمار بخواهد فقط قسمتی از بدنش را تغییر دهد، یا بخواهد به آدمی دیگر تبدیل شود هم اهمیت زیادی دارد. 

نکته بعدی که باید به آن توجه شود، زمان انجام جراحی پلاستیک است. چرا حالا؟ آیا دلیل آن به سن فرد مربوط است؟ فرد تازه از هسرش جدا شده است؟ والدینش به تازگی فوت شده‌اند؟ شغلش را از دست داده است؟ همه می‌دانیم که گاهی اوقات تغییر دکوراسیون یا خریدن لباس‌های جدید به تمایل به آغازی دوباره وابسته هستند، پس باید بدانیم دلایلی این چنینی در تصمیم بر انجام جراحی پلاستیک تاثیر دارند یا نه. البته این دلایل مانعی بر سر راه جراحی پلاستیک نیستند، اما دانستن دلیل آن خالی از لطف نیست. 

این‌که جراحی پلاستیک برای چه کسی انجام می‌شود نیز مهم است. آیا افراد جراحی‌ها را به‌خاطر خودشان انجام می‌دهند یا دیگران روی آن‌ها فشار وارد می‌کنند؟ با این‌که مراجعین معمولا با «معلوم است که به‌خاطر خودم است» به این سوال پاسخ می‌دهند، پس از بررسی بیشتر مشخص می‌شود که مسئله پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. گاهی اوقات دلیل جراحی پلاستیک نگه داشتن یک رابطه است. در بعضی موارد هم دوست یا مادر فرد او را به جراحی پلاستیک تشویق کرده است. 

مشخص کردن انتظارات

احتمالا یکی از مهم‌ترین بخش‌های مشاوره جراحی پلاستیک، تصحیح انتظارات مراجعین است. تحقیقات نشان می‌دهد رضایت از نتایج جراحی پلاستیک، با داشتن انتظارات واقع‌بینانه رابطه‌ی مستقیم دارد. با پرسیدن یک سری سوالات می‌توان سطح انتظارات مراجع را تعیین کرد:

• مراجع انتظار دارد جراحی پلاستیک چه مشکلاتی را حل کند؟
• مراجع از سمبل زیبایی که در ذهنش است عکسی دارد؟ این نشانه‌‌ی داشتن انتظارات بی‌جا است.
• آیا مراجع می‌خواهد به دوران جوانی‌اش بازگردد یا نسخه‌ای سالم از سن خود باشد؟
• آیا مراجع جراحی پلاستیک را راهی برای فرار کردن از ورزش، تغذیه‌ی سالم و در معرض آفتاب بودن می‌داند؟
• آیا مراجع فرض می‌کند نزدیکانش به نتیجه‌ی جراحی پلاستیک او واکنش مثبت نشان می‌دهند؟
• آیا مراجع از لحاظ مالی توانایی پرداخت هزینه‌های جراحی پلاستیک را دارد؟