برای مشکلات روانی سراغ روانشناس برویم یا روانپزشک

اگر از مشکلات سلامت روان رنج می‌برید، بهتر است برای کمک به پزشک مراجعه کنید. اما نکته این‌جاست که دراین مواقع به کدام پزشک مراجعه و کجا باید رفت؟ آیا باید نزد روانپزشک رفت یا روانشناس؟

نگران نباشید شما تنها کسی نیستید که تفاوت بین این دو را نمی‌دانید. Tristan Gorrindo مدیر بخش آموزشی انجمن روانپزشکان آمریکا در این‌باره می‌گوید «همه با این موضوع مشکل دارند و معمولا خیلی‌ها بین این‌ دو مورد دچاراشتباه می‌شوند.»

بین تخصص روانشناس و روانپزشک شباهت‌ها و تفاوت‌هایی وجود دارد. در این قسمت مطالبی را ارائه می‌کنیم که در تشخیص بین این دو و انتخاب درست کمک شایانی می‌کند.

حوزه روانشناس و روانپزشک دو حوزه مختلف پزشکی هستند که به درمان مشکلات بهداشت روان می‌پردازند. روانشناس و روانپزشک با گفتگو و مشاوره راه مدیریت مشکلات در زندگی روزمره را دراختیار بیمار قرار می‌دهد.

روانپزشک در اصل  یک پزشک است که بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشکده پزشکی باید به مدت یک‌سال دوره کارورزی  پزشکی را بگذراند و سه سال برای ارزیابی و درمان اختلالات روانی به‌عنوان دستیار پزشک در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها فعالیت  کند.

روانشناس با تحصیل در حوزه روانشناسی، بررسی ذهن و رفتار انسان مدارک لیسانس، فوق لیسانس  و در نهایت دکتری روانشناسی را کسب می‌کند. یک روانشناس در اصل پزشک نیست. روانشناس با ادامه تحصیل در مراتب بالاتر می‌تواند مدرک دکتری در فلسفه و یا دکتری روانشنای بالینی و یا مشاوره را کسب کند. دوره کارورزی روانشناس معمولا 1 تا 2 سال است. روانشناس برخلاف روانپزشک می‌تواند برای ارزیابی سلامت روحی و هم‌چنین میزان هوش افراد تست‌های مختلف هوش و شخصیت را فراهم کند.

یکی از مهم‌ترین تمایز بین روانشناس و روانپزشک این است که روانپزشک به‌دلیل گذراندن دوره‌های پزشکی می‌تواند در صورت لزوم برای درمان بیمار داروی خاص را تجویز کند. 

رواشناس و روانپزشک هردو ‌به‌دلیل آموزشی که دیدند قادرند با گفتگو با بیمار مشکل روحی وروانی او را درمان کنند. اما به‌دلیل  تحصیلات و آموزش متفاوت، هرکدام به روش‌های مختلف مشکلات روحی و روانی بیمار را حل می‌کنند. روانشناس بیشتر رفتار فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد.

دکتر C.Vaile Wright مدیر انجمن  روانشناسی آمریکا معتقد است که در علم روانشناسی روشی  به‌نام «فعال سازی رفتاری» وجود دارد که به کاهش علائم افسردگی و افزایش سلامت روانی کمک می‌کند بنابراین اگر فردی دچار افسردگی شده و مدام تمایل به خواب دارد به کمک این روش می‌توان او را درمان کرد.

روانشناس معمولا الگوی خواب، تغذیه و افکار منفی که منجر به مشکلات روحی و روانی می‌شوند را بررسی می‌کند. 

Ranna Parekh مدیر انجمن روانپزشکی آمریکا معتقد است روانپزشک به علم زیست‌شناسی و شیمی اعصاب شناخت و آگاهی دارد. یک روانپزشک قبل از هرچیز باید تشخیص طبی جامعی از بیمار بکند. به‌عنوان‌ مثال  قبل از تشخیص افسردگی اول باید از کمبود ویتامین و یا مشکل تیروئید بیمار مطمئن شود. به‌ محض‌ این‌که مشکل افسردگی تشخیص داده شد، گام بعدی تجویز دارو توسط روانپزشک است.

به‌طورکل روانشناس و روانپزشک هر دوتحت پوشش بیمه‌های درمانی هستند. هزینه‌ی درمان بیمارانی که بیمه نیستند و مجبورند از جیب پرداخت کنند طبق جدول متناسب با درآمد افراد محاسبه می‌شود. یکی از مزیت‌های مراجعه به روانپزشک این است که به دلیل آموزش ویژه‌‌ای که گذرانده و دانش و مهارتی که کسب کرده، می‌تواند مشکلات نهفته‌ی پزشکی و یا تاثیرات دارویی را که منجر به‌علائم بیماری‌های روحی و رفتاری می‌گردد، بررسی کند.

روانپزشک می‌تواند به‌راحتی درکنار پزشک مراقبت‌های اولیه و یا متخصص کار کند. طبق نظر   Gorrindo از‌ آن‌جایی که رروانپزشک دوره‌های دستیار پزشکی را در موقعیت‌ها و ایستگاه‌های مختلف بیمارستانی از جمله اطفال، بیماران سرپایی و اوزژانس آموزش می‌بیند بنابراین می‌تواند به‌راحتی در خیلی از بخش‌های بیمارستان فعالیت کند.

در برخی مشکلات روحی‌ و روانی خطرناک مانند افسردگی حاد و یا اختلال دوقطبی (اسکیزوفرنی) که علائم فیریکی شدید و بیمار قادر به مراقبت از خود نمی‌باشد بهتر است به روانپزشک مراجعه کرد. روانپزشک با گذراندن دوره‌های آموزشی لازم، نحوه درمان چنین مواردی را به‌خوبی می‌داند.

و اما در مورد مسائل روانی که خیلی حاد نیستند مراجعه به روانشناس یا روانپزشک با خود بیمار است.

Wright معتقد است بسیاری از مردم از دارو بیزارند و چون دوست ندارند تا آخر عمر مجبور به خوردن دارو باشند یا از تغییرات شیمیایی ناشی از مصرف دارو در بدن می‌ترسند، بنابراین ترجیح می‌دهند اول به روانشناس مراجعه کنند. انتخاب روانشناس یا روانپزشک به نوع بیماری فرد بستگی دارد. فردی که از نظر بالینی افسرده است با مصرف دارو بهتر درمان می‌شود در حالی‌که فرد مبتلا به فوبیا با مراجعه به روانشناس نتیجه بهتری خواهد گرفت.

روانشناس در درمان بیمارانی که علائم شدیدی ازقبیل خودکشی و افکار غیرمنطقی را احساس کند معمولا آن‌ها را برای مشاوره به روانپزشک ارجاع می‌دهند تا با تشخیص درست و تجویز دارو بیمار را درمان کند.

اگر هنوز در انتخاب روانشناس و روانپزشک مشکل دارید با پزشک مراقبت‌های اولیه مشورت کنید. طبق نظر Wright یک پزشک هیچ‌وقت نمی‌تواند انواع مختلف بیماری را تشخیص و درمان کند. برای هر بیماری خاص بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کرد. اگر با پزشک صادق باشید و تمام جزئیات بیماری را شرح دهید قطعا نتیجه‌ی مثبتی خواهید گرفت.

Gorrindo معتقد است اگر احساس افسردگی و یا مشکلات روانی دیگری دارید حتما به روانپزشک یا  روانشناس مراجعه کنید و از او کمک بخواهید.

خلاصه کلام این‌که روانشناس و روانپزشک برپایه اعتماد قوی و روابط محرمانه بین بیمار و پزشک استوار است. وقتی تشخیص دادید که برای درمان بیماری خود نیاز به کمک دارید شاید قبل از این‌که نوع پزشک را تعیین کنید مجبور باشید به پزشکان مختلفی مراجعه کنید.