مراحل حمل و نقل بین‌المللی

حمل و نقل کالا از کشوری به کشور دیگر به دلایل مختلفی انجام می‌گیرد که دلیل عمده‌ی آن افزایش ارزش کالا می‌باشد. با رشد سریع تجارت اینترنتی امروزه بسیاری از تجارت‌های کوچک بین المللی شده‌اند و از این رو نیازمند حمل و نقل بین‌المللی هستند. در این مقاله هدف بر این است تا مراحل مختلف مورد نیازی را که باید پیش از اولین تجربه ی حمل و نقل با کشتی از آن‌‌ها اطلاع داشته باشید را توضیح دهیم. 

بندهای قوانین حمل و نقل با کشتی، نمایندگان قراردادها، فرستندگان بار کشتی، ترخیص کاران همگی از جمله عواملی هستند که در حمل و نقل بین‌المللی نقش ایفا می‌کنند. اگر بار شما در حد یک محموله کشتی است که یک کانتینر کشتی را پر خواهد کرد و فرستادن آن آن قدر  اضطراری نیست که بخواهید برای حمل و نقل بین‌المللی آن با هواپیما هزینه اضافی پرداخت کنید بارگیری محموله شما نیازمند یک کانتینر نخواهد بود. در این صورت در ادامه به تنها نکاتی که لازم است از آن‌ها آگاهی داشته باشید خواهیم پرداخت:  

 

شعبه‌های حمل و نقل کشتیرانی شرکت‌هایی هستند که وظیفه‌ی حمل و نقل محموله از طریق دریا را بر عهده دارند. البته شما به طور مستقیم با آن‌ها صحبت نمی‌کنید و اسناد و یا مکاتباتی با آن‌ها انجام نخواهید داد، بلکه شما فقط با فرستنده محموله معامله خواهید کرد که مسئول تدارکات شرکت می‌باشد. این افراد می‌توانند حمل و نقل محموله از شرکت باربری به محلی که شما به‌عنوان گیرنده در آن حضور دارید را برنامه‌ریزی کنند.  شرکت باربری بخشی از روند حمل و نقل بین‌المللی با کشتی از محل مبدا به شمار می‌رود که می‌تواند یک فرد مثل شما باشد و یا یک کارخانه و یا فروشنده‌ای که کالا از او خریداری می‌شود. گیرنده کسی است که در محل مقصد کالا را تحویل می‌گیرد و باز آن شخص می‌تواند شما و یا فردی باشد که از شما آن کالا را خریداری کرده است. 

 

در حمل و نقل کالاها از مسئول باربری به گیرنده 5 مرحله‌ی فیزیکی و دو مرحله‌ی ارائه‌ی سند وجود دارد که همه‌ی آن‌ها حتما باید برای هر نوع حمل و نقل دریایی کالایی انجام گیرند. در هر مرحله هزینه‌ای باید پرداخت شود که باید از قبل در مورد آن تصمیم گیری کرده و  به توافق رسیده باشید که کدام طرف معامله یا چه شخص دیگری باید این هزینه را پرداخت کند. اگر می‌خواهید که با هزینه‌های سرسام آور و گیج کننده مواجه نشده و زنجیره‌ی تولیدی شما نیز دچار مشکل نشود اطمینان حاصل کنید که قراردادی واضح و کامل بنویسید و در آن به روشنی مشخص کنید که در هر بار ارسال و دریافت محموله چه کسی باید هزینه‌های این 7 مرحله را بپردازد.

اگر در این مورد دچار شک و شبهه شدید به قرار داد بین حمل‌کننده‌ی کالا و گیرنده نگاه کنید. اگر این قرارداد مربوط به فروش محصولی باشد، نحوه‌ی دریافت کالا و مسئول پرداخت هزینه‌ها در آن ذکر شده است. تمامی هزینه‌ها و طرفی که باید این هزینه‌ها را بپردازد در چنین قرادادهایی مشخص شده‌اند.

اولین مرحله از حمل و نقل کالا هزینه‌های حمل و نقل است. این مرحله به انتقال محموله از مسئول ارسال محموله به حمل‌کننده‌ی کالا مربوط است. حمل‌کننده‌ی کالا نیز امکان دارد که کارمندان و نمایندگان خاص خود را داشته باشد. معمولا کالاها از طریق زمینی و به وسیله‌ی کامیون، قطار و یا ترکیبی از این دو منتقل خواهند شد. اگر توافق شده بود که مسئول حمل و نقل محموله باید هزینه‌ها و کارهای مربوط به این مرحله را بر عهده داشته باشد وی معمولا این کار را از طریق یک شرکت حمل و نقل زمینی محلی انجام خواهد داد. اگر دریافت‌کننده‌ی محموله مسئول این کار باشد معمولا از یک مسئول حمل و نقل دریایی به عنوان جزیی از حمل و نقل بین‌المللی استفاده می‌شود.

بار زدن محموله در کامیون توسط حمل‌کننده‌ی محموله جزیی از هزینه‌های حمل و نقل به شمار نمی‌آید و خالی کردن آن در محلی که وسیله‌ی حمل‌کننده‌ی دریایی قرار دارد نیز جزو حمل و نقل صادراتی به شمار نخواهد آمد.

برای هر محموله‌ای که از کشور خارج می‌شود باید یک سری مراحل قانونی طی شود که نیازهای مشخص شده در قانون صادرات برآورده شوند. ترخیص کالا در گمرک یک فرآیند است که یک درخواست تنظیم شده و برخی مدارک تحویل مراجع ذی صلاح خواهد شد و این اعمال تنها توسط شرکت‌هایی انجام خواهد شد که گواهینامه‌های معتبر گمرکی به آن‌ها اعطا شده باشد که به این شرکت‌ها واسطه‌های گمرکی می‌گویند.

ترخیص کالاهای صادراتی در گمرک هم می‌تواند توسط حمل‌کننده‌ی محموله که گواهینامه‌های لازم را دارد انجام گیرد و هم توسط شخصی که توسط حمل‌کننده‌ی معتبر برای این کار تعیین شده است. حتی این کار می‌تواند توسط واسطه‌های گمرکی که مستقیما از طرف فرستنده‌ی محموله تعیین شده است انجام گیرد که معمولا  این واسطه‌ها هیچ نقش دیگری در فرآیند انتقال محموله نخواهند داشت. مرحله‌ی ترخیص کالای صادراتی در گمرک باید قبل از این که محموله بتواند کشور مقصد را ترک کند انجام شود و اگر توسط حمل کننده انجام نشود، باید قبل از این‌که محموله به انبار اصلی حمل کننده برسد این مرحله به انجام رسیده باشد.

فرایند بار زدن همه‌ی جابه‌جایی‌های فیزیکی و بررسی‌های محموله از زمان رسیدن آن به انبار اصلی تا بارگیری آن در کشتی را شامل می‌شود. مراحل متعددی باید در این مدت انجام گیرد که معمولا افراد مختلفی آن‌ها را انجام می‌دهند، اما تمامی این مراحل از قبل برنامه‌ریزی شده و  بر عهده‌ی حمل‌کننده‌ی کالا قبل از بارگیری کردن در کشتی می‌باشد. به طور خلاصه وقتی که محموله دریافت شد بازرسی شده و برای بارگیری به کشتی آماده می‌شود و درکنار دیگر محموله‌ها قرار خواهد گرفت. سپس در کانتینر قرار گرفته و به بندر منتقل می‌شود تا در کشتی بارگیری شود.

اگرچه در نهایت مسئولیت بار زدن محموله بر عهده حمل‌کننده‌ی زمینی محموله تا پای کشتی خواهد بود، اما هزینه‌ی آن ممکن است توسط هر یک از طرفین فرستنده یا گیرنده متقبل شود، بدون توجه به این‌که چه کسی وی را استخدام کرده باشد. برای مثال اگر گیرنده تصمیم بگیرد که از یک حمل‌کننده‌ی کالا استفاده کند و در قرارداد خود با فرستنده‌ی کالا مشخص کرده باشد که هزینه‌ی این مرحله بر عهده‌ی فرستنده است، خودبه خود فرستنده باید هزینه‌ی بار زدن محموله را بپردازد.

حمل‌کننده‌ی کالا متعهد می‌شود که در یک مدت زمانی از قبل تعیین شده محموله را از دریا عبور داده و به دست گیرنده برساند. حمل‌کننده‌ی کالا و شرکت کشتیرانی برای حمل محموله‌هایی که در کانتینرها قرار دارند، با هم قراردادی امضا می‌کنند و فرستنده یا گیرنده هیج تماس یا قراردادی با شرکت کشتیرانی نخواهند داشت.

هزینه‌ی حمل و نقل دریایی در نهایت به عهده‌ی فرستنده و یا گیرنده خواهد بود. با این وجود هزینه‌ی حمل و نقل دریایی تنها هزینه‌ی حمل محموله از یک بندر به بندر دیگر نخواهد بود. هزینه‌های اضافی دیگری مانند هزینه‌ی انبارداری و هزینه‌ی تطبیق ارز و مالیات که بر عهده فروشنده محموله یا خریدار خواهد بود وجود دارند.

ترخیص محموله‌های وارداتی در گمرک در واقع قبل از ورود محموله به کشور مقصد آغاز می‌شود. مراحلی که قبلا نیز به آن‌ها اشاره شد مانند مدارک مربوط به محموله و درخواست ترخیص کالا و مالیات و دیگر موارد، باید بر طبق قوانین و مقررات از پیش تعیین شده در اختیار مراجع ذی صلاح گمرک قرار گیرند. ترخیص کالاهای وارداتی در گمرک نیز معمولا توسط یک ترخیص کار یا شرکت‌های خصوصی فعال در این حوزه که توسط خریدار یا دریافت کننده استخدام شده است انجام می‌گیرد.

در مقصد نیز محموله باید بعد از تخلیه از کشتی و ترخیص شدن از گمرک به محل حضور دریافت کننده منتقل شود. به طور خلاصه تحویل گرفتن محموله در مقصد شامل انتقال کانتینرها از کشتی به ساحل و از بندر به انبار حمل‌کننده‌ی کالا خواهد بود. هم‌چنین این مرحله شامل خارج کردن محموله‌ها از کانتینر و آماده کردن آن برای انتقال به محلی که دریافت کننده تعیین کرده می‌باشد.

مسئول پرداخت هزینه‌ی این جابه‌جایی نیز از قبل تعیین شده و یکی از دو طرف فروشنده یا خریدار محموله آن را بر عهده خواهد گرفت.

آخرین مرحله‌ی حمل و نقل بین‌المللی کالا در واقع تحویل محموله به دریافت کننده یا خریدار خواهد بود. این کار ممکن است توسط جابجا کننده‌ی محموله یا یک شرکت حمل و نقل محلی که توسط دریافت‌کننده‌ی محموله استخدام شده است انجام می‌گیرد. اگر این مرحله از حمل و نقل کالا توسط حمل‌کننده‌ی محموله برنامه ریزی شده باشد بهتر است که از یک جا به جا کننده‌ی کالا استفاده شود که مراحل تخلیه و انتقال محموله به انبار را نیز انجام می‌دهد. معمولا جا به جا کننده‌ی محموله آن را به محلی که دریافت‌کننده‌ی محموله تعیین کرده است منتقل می‌کند، اما هزینه‌ی و مسئولیت تخلیه‌ی بار در آن محل بر عهده‌ی دریافت‌کننده‌ی محموله خواهد بود.