چه دوست داشته باشیم و چه نداشته باشیم در زندگی روزمره در هنگام ساخت سازه‌ها و ساختمان‌ها باید با مصالح ساختمانی خطرناکی سر و کار داشته باشیم. هر ساختمانی در دنیا در قسمت یا قسمت‌هایی از خود مقداری از این مصالح ساختمانی و مواد خطرناک را پنهان کرده است. برخی از این مواد طبیعی بوده و برخی کاملا صنعتی و غیر ارگانیک هستند. حتی خطرناک بودن برخی از آن‌ها تا چند سال اخیر نیز مشخص نبوده و کسی از این موضوع اطلاعی نداشته است. بنابراین باید خوشحال باشیم که دانشی در این زمنیه بدست آورده‌ایم که با استفاده از آن می‌توانیم بیشتر از سلامتی‌مان مراقبت کنیم، برخلاف پدرانمان که از این دانش بی‌بهره بودند و خود را در معرض مواد سمی و خطرناک ساختمانی قرار می‌دادند.

مواد خطرناک ساختمانی از سوزش آور و تحریک کننده تا کشنده و مرگبار

هنگام کار با مصالح ساختمانی اگر مراقب نباشید جان شما در خطر خواهد بود. اما اگر بدانید که ماده خاصی برای شما مضر بوده و سلامتی شما را تهدید می‌کند و نحوه فائق آمدن بر این مشکل را بدانید، دیگر خطر خاصی شما را تهدید نخواهد کرد. مصالح ساختمانی خطرناکی که در ادامه این متن آمده‌اند از مواد کم خطر سوزش آور و تحریک کننده تا مواد کاملا سمی و سرطان زا هستند. این مواد بر اساس میزان تاثیرشان روی انسان رتبه‌بندی شده‌اند و برخی از آن‌ها حتی در تماس‌های کوتاه مدت نیز مرگ را به دنبال خواهند داشت. این مواد سمی ممکن است از طریق جذب پوستی، استنشاق و یا خورده شدن به بدن شما آسیب‌های جبران ناپذیری بزنند.
خوشبختانه استفاده‌ی طبیعی و همراه با تمهیدات ایمنی و مراقبتی ویژه از این مواد در ساخت سازه‌ها کاملا ایمن و بی‌خطر است و تنها سهل انگاری انسان یا آتش سوزی و دیگر اتفاقات غیر مترقبه می‌تواند بدن انسان را در معرض آن‌ها قرار دهد.
ممکن است با برخی از این مواد و خطرناک بودن‌شان برای سلامتی انسان آشنا باشید و یا برعکس، هیچ چیز در این مورد ندانید. پس با ادامه متن همراه باشید.

سرب

چیزی به عنوان سرب غیرسمی در طبیعت وجود ندارد و قرار گرفتن در معرض این ماده سمی می‌تواند باعث آسیب به سیستم عصبی،  کلیه و دیگر ارگان‌های بدن شود. سرب در مصالح ساختمانی مختلفی مانند رنگ‌های روغنی صنعتی، مصالح ساختمانی مربوط به سقف، درپوش‌ها و بست‌ها، لوله‌های فلزی، اتصالات و جوش و لحیم یافت می‌شود. خوشبختانه استفاده از این ماده‌ی سمی در تولیدات صنعتی بسیار کاهش یافته و امروزه مصالح ساختمانی حاوی سرب تنها در ساختمان‌های قدیمی و بیشتر از 40 سال عمر دیده می‌شود.

در برخی از مصالح ساختمانی و مواد وارداتی هنوز ترکیبات آزبستی دیده می‌شود.

آزبست

به احتمال زیاد با این ماده خطرناک و کشنده آشنایی نسبی داشته باشید. تماس داشتن با این ماده سمی به اختلالات شدید و مزمن ریوی و حتی سرطان منجر خواهد شد. خطرناک بودن این ماده برای انسان در دهه‌ی 90 کشف شد و قبل از آن به طور گسترده در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گرفت. البته در برخی از مصالح ساختمانی و مواد وارداتی هنوز ترکیبات آزبستی دیده می‌شود. این ماده در مصالح ساختمانی زیادی وجود دارد از جمله پلاستر دیوار، مواد عایق، دیگ‌های بخار، کاشی‌های کف ساختمان ساخته شده از ماده پلاستیکی وینیل، ترکیبات شیشه، پوشش لوله و شیلنگ، ترکیبات بتونه و درزگیری، مواد سقف کاری، مصالح گچ‌کاری و زیرسازی دیوارها، انواع موزاییک و کاشی و سرامیک یا ترکیبات عایق برای کف ساختمان، بسیاری از چسب‌ها، عایق‌های ضد آتش و مواد مقاوم در لایه‌های بیرونی ساختمان.

سیلیس

سیلیس نیز مانند آزبست سیستم تنفسی بدن را تحریک کرده و به تخریب سیستم تنفسی و ریوی انسان منجر می‌شود. البته این مشکلات حاد در تماس طولانی مدت با این ماده خطرناک حاصل می‌شود. سیلیس یک ماده طبیعی است که در انواع سنگ‌ها یافت می‌شود و از طریق سوراخ کردن سنگ، تولید ماسه یا انفجار در سازه‌های سنگی آزاد می‌شود. در سنگ‌هایی که در ساختمان‌ها به کار می‌رود مقدار زیادی سیلیس وجود دارد. البته این ماده خطرناک را در مقادیر کمتری می‌توان در خاک، آجر، بتن، کاشی‌های سرامیکی و حتی شن نیز یافت.

بی فنیل‌های چند کلری (Polychlorinated biphenyls)

اکنون به سراغ مواد ساختمانی خطرناک کمتر شناخته شده می‌رویم.
بی فنیل‌های چند کلری ترکیبات شیمیایی صنعتی ساخته‌ی دست انسان هستند که در سال‌های قبل 1990 به طور گسترده در تجهیزات الکترونیکی مانند ترانسفورمرها و لامپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. مواد سمی موجود در این ترکیبات ممکن است در طول زمان در بدن انبار شده و وقتی مقدار آن‌ها از حد متعادلی بیشتر شود می‌تواند به پوست، کبد و دیگر ارگان‌های بدن آسیب جبران ناپذیری وارد کند. البته امروزه خطر این ترکیبات سمی شناسایی شده است اما هنوز از این ترکیبات در ساخت مصالح ساختمانی و صنعتی معدود و خاصی استفاده می‌شود.