بررسی ابعاد مختلف عقیم کردن حیوانات خانگی

مسئله‌ی بی‌خانمان شدن حیوانات خانگی مشکلی بحث برانگیز است. در سال 1867 خیابان‌های آمریکا مملو از سگ‌های ولگردی بود که مهار آن‌ها تقریبا غیرممکن شده بود. شهرداری در آن زمان وارد عمل شد. تصمیمی که در آن زمان از جانب شهرداری نیویورک اتخاذ شد جمع آوری این حیوانات از خیابان و غرق کردن آن‌ها در وسیله‌ای بود که به آن لقب «وان سگ» داده بودند. این وان در واقع شبیه به صندوقچه‌ای فلزی با 2 متر طول، 120 سانتی‌متر ارتفاع و عرضی برابر با 1.5 متر بود. این جعبه‌ی سنگین گنجایش حمل 48 سگ را در آن واحد داشت. پس از بارگیری سگ‌ها، جرثقیلی این جعبه را در رودخانه‌ی شرقی غوطه‌ور می‌کرد و پس از 10 دقیقه صندوق به سطح آب کشیده می‌شد و پس از  خارج کردن لاشه‌ها از صندوق آن را مجدد بارگیری می‌کردند. این فرایند تا جایی ادامه پیدا می‌کرد که سگ ولگردی در فضای نیویورک باقی نماند. در واقع این محفظه به گونه‌ای طراحی شده بود که بتواند در کمتر از 7 ساعت ضامن مرگ 750 سگ بی‌خانمان در رودخانه باشد. 

در سال 1970 آمار قتل سگ و گربه‌های ولگرد آمریکایی در پناهگاه‌های حیوانات این کشور به بیش از 24 میلیون در سال رسید. اگرچه این فرایند در سیر فرسایشی خود به 4 میلیون در سال 2007 کاهش پیدا کرد. به طور قطع دلیل کاهش مرگ حیوانات خیابانی وابسته به عوامل متفاوتی است که از آن میان می‌توان به تلاش‌های همه جانبه‌ی موسسه‌های حمایت از حقوق حیوانات در این کشور اشاره کرد. این نهاد‌ها تلاش می‌کردند که خانواده‌ها را متقاعد کنند پذیرفتن یکی از سگ‌های پناهگاه حیوانات بسیار اخلاقی‌تر از سگ‌های با نژاد و اصیل است. همین جریان موجب شد که آمار یک و نیم میلیونی ثبت نام برای پذیرش سگ‌های با نژاد و اصیل از طریق AKC در آمریکا در سال  1992 به کمتر از 600,000 در سال 2010 برسد. 

عقیم کردن حیوانات خانگی از دیگر اقداماتی بود که سهمی عمده و به سزا در کاهش آمار حیوانات خیابانی در آمریکا داشت. تلاش موسسات حمایت از حیوانات موجب شد که در حال حاضر شاهد عقیم بودن جمعیت قابل توجهی از سگ‌ها و گربه‌ها در آمریکا باشیم. اگرچه باید اشاره کرد که این فرایند در برخی کشورها به حذف بخشی یا کل دستگاه تناسلی و اندام جنسی حیوان منتهی می‌شود. در واقع می‌توان چنین گفت که قطع دستگاه‌های تناسلی حیوانات نر و ماده یکی از ضروریات در مالکیت حیوانات خانگی است، این جریان تا جایی پیش روی کرده که در برخی ایالت‌ها تولیدمثل سگ‌ها مگر در صورت اخذ برخی مجوزها، غیر قانونی به شمار می‌آید. با توجه به نقاط مثبت و کاربردی این جریان در کاهش سگ و گربه‌های خیابانی به نظر می‌رسد عقیم کردن حیوانات خانگی به فکر و تامل نیاز نداشته باشد. اما از طرفی حذف بیضه و یا تخمدان حیوانات خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون سرطان، بیماری‌های مفصلی و جنون را در این حیوانات افزایش می‌دهد.

بین سال‌های 2000 تا 2009 تحقیقاتی بر روی 759 سگی که برای معالجه به بیمارستان دامپزشکی UC-Davis مراجعه کردند صورت گرفت. این بررسی‌ها به دلیل محبوبیت نژاد سگ‌های ریتریور طلایی و  استعداد آن‌ها برای ابتلای بیشتر به سرطان و بیماری‌های مفصلی و استخوانی بر روی این نژاد متمرکز شد. در ادامه به خلاصه‌ای از نتایج این پژوهش اشاره خواهیم کرد. لازم به ذکر است که اندام جنسی این حیوانات پیش از یک سالگی حذف شده بود.

نتیجه‌ی این تحقیقات به خوبی مشخص می‌کرد که عقیم کردن پیش از موعد و یا پس از موعد سگ‌ها، خطر ابتلا به 5 اختلالی که در بالا به آن اشاره شد را در سگ‌های نژاد ریتریور افزایش داده است. صد البته که این پژوهش فقط روی سگ‌های ریتریور تمرکز داشت و این در حالی است که تحقیقات دیگر هم گویای تاثیرات منفی عقیم کردن در حیوانات خانگی است. به طور مثال عقیم کردن پیش از موعد سگ‌های نر ممکن است خطر ابتلا به جنون را در این حیوانات خانگی افزایش دهد. این در حالی است که بررسی‌های اخیر در این حوزه حاوی این نکته است که عقیم کردن سگ‌های ماده ممکن است به خشم و تهاجمی شدن این حیوانات خانگی  منجر شود.

همان‌طور که انتظار می‌رود نقاط منفی و مثبتی که عقیم کردن بر روی سلامت حیوانات خانگی می‌گذارد به‌عنوان یکی از موضوعات جنجال برانگیز در این حوزه شناخته شده است. به طور مثال بروشور جامعه‌ی دامپزشکی آمریکا در رابطه با عواقب منفی که حذف اندام تناسلی بر روی حیوانات خانگی می‌گذارد اطلاعاتی را منتشر نکرده، از طرف دیگر  پژوهش‌هایی که اخیرا در رابطه با عقیم کردن سگ‌ها صورت گرفته به این نتیجه رسیده‌اند  که تاثیرات منفی عقیم کردن سگ‌ها موجب دستیابی به دستاوردهایی مثبت شده است. سر انجام پس از بررسی حجم عظیمی از پژوهش‌ها در رابطه با عقیم کردن حیوانات خانگی، مشخص شد که نتیجه‌ی کلی بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیستم روتینی که در عقیم کردن حیوانات به خصوص در رابطه با سگ‌های نر صورت می‌گیرد از نظر اخلاقی به دور از منطق است.

مشخص است که هیچ کس نمی‌خواهد حیوانات خانگی در خیابان‌ها سردرگم شوند و در نهایت به قتل برسند. اما این مسئله بعدی اخلاقی هم دارد. اگرچه عقیم کردن حیوانات خانگی به طور کلی در کاهش مشکلات موثر است، اما می‌تواند حیوانات خانگی شما را در معرض ابتلا به بیماری‌هایی چون سرطان قرار دهد. تناقض این مساله در این است که  صلاح این موجودات زنده در مقابل صلاح جامعه  قرار گرفته است. 

آیا جایگزینی برای عقیم کردن حیوانات خانگی وجود دارد؟ این در حالی است که به نظر می‌رسد عادت آمریکایی‌ها در عقیم کردن حیوانات خانگی به دیگر نواحی هم سرات کرده است. اگرچه اروپایی‌ها سهم عمده‌ای در این جریان ندارند و باید عنوان کرد که تنها 7 درصد از سگ‌های ماده در این کشور عقیم می‌شوند. این آمار در خصوص سگ‌های نر کمتر است. جالب است بدانید که تا سال 1988 قطع کردن اندام تناسلی سگ و گربه‌ها در سوئد مگر با مجوزهای پزشکی غیر قانونی بود. Stin Christiansen  جانورشناس و دامپزشک دانمارکی اظهار می‌کند، که در کشور او عقیم کردن سگ‌ها تنها در صورت الزامات پزشکی و یا مشکلات اخلاقی این حیوانات خانگی صورت می‌گیرد و این جریان با کنترل جمعیت این حیوانات خانگی بی‌ارتباط است. این در حالی است که دانمارک با مشکل ازدیاد جمعیت حیوانات خانگی روبه رو نیست چراکه صاحبین این حیوانات خانگی به شدت آن‌ها را کنترل می‌کنند. این مساله در کشوری مثل نروژ که عقیم کردن سگ‌ها در آن غیر قانونی است هم صدق میکند. 

جین فینران که یکی از مربیان تراز اول در تربیت سگ است اعتقاد دارد که لزومی ندارد افرادی که حیوانات خانگی خود را کنترل می‌کنند نسبت به عقیم کردن این حیوانات خانگی اقداماتی را به عمل آورند. از طرف دیگر نظر  Gad Saad یکی از روانپزشکان  مطرح این است که «من همیشه از این‌که نقش خدا را بازی کنم و در مورد باروری این حیوانات خانگی تصمیم گیرنده باشم احساس نگرانی داشته‌ام».

بعضی‌ها هم عقیده دارند که بهترین راه احتمالی در خصوص عقیم کردن حیوانات خانگی انجام وزکتومی در حیوانات خانگی نر و بستن دهانه‌ی رحم در حیوانات خانگی ماده است. این عمل جراحی بسیار ارزان است و آسیب‌های به مراتب کمتری به سگ ها وارد می‌کند. نکته‌ی عجیب این‌جا است که ما هنوز آموزش این جراحی ساده را در مدارس دامپزشکی آغاز نکرده‌ایم، اما پناهگاه‌های دامپزشکی می‌توانند این تکنیک را در یک بعد از ظهر هم  فرا بگیرند.