راهنمای کامل رادیولوژی
رادیولوژی یک روش رایج تصویربرداری می‌باشد که چندین دهه است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا بدون ایجاد برش بدن داخل آن را ببیند و به وسیله‌ی آن بسیاری از عارضه‌های جسمی را تشخیص دهد و آن‌ها را درمان کند. از انواع مختلف تصویربرداری رادیولوژی برای اهداف مختلف استفاده می‌شود. به‌عنوان مثال، پزشک شما برای معاینه‌ی سینه‌ها ممکن است از شما بخواهد ماموگرافی انجام دهید. یا برای بررسی دقیق‌تر سیستم گوارش ممکن است دستور تصویر برداری رادیولوژی با تنقیه‌ی باریوم بدهد.
تصویربرداری رادیولوژی خطراتی هم دارد. اما برای بسیاری از افراد منافع آن به خطراتش می‌چربد. در این مورد با پزشک خود صحبت کنید و ببینید چه چیزی مناسب شماست.
دلایل استفاده از رادیولوژی چیست
پزشک ممکن است به یکی از دلایل زیر دستور تصویربرداری رادیولوژی بدهد:
- برای معاینه قسمتی از بدن که در آن احساس درد یا ناراحتی می‌کنید
- مشاهده‌ی پیشرفت بیماری تشخیص داده شده مثل پوکی استخوان
- بررسی اثرگذاری درمان تجویز شده
بیماری‌هایی که در آن نیاز به تصویربرداری رادیولوژی است عبارتند از:
- سرطان استخوان
- تومور سینه
- بزرگ شدن قلب
- انسداد رگ‌های خونی
- بیماری‌هایی که روی شش‌ها اثر می‌گذارد
- سوء هاضمه
- شکستگی‌ها
- عفونت‌ها
- پوکی استخوان
- آرتروز
- کرم خوردگی دندان‌ها
- بازیابی اشیاء بلعیده شده
چطور باید برای رادیولوژی آماده شوید
در بسیار ی از موارد برای تصویربرداری رادیولوژی نیاز به آمادگی قبلی نیست. بر روی قسمتی که پزشک یا رادیولوژیست قصد معاینه دارد لباس گشاد و راحت بپوشید تا بتوانید به راحتی در آن حرکت کنید. ممکن است از شما خواسته شود برای این کار لباس بیمارستان به تن کنید. هم‌چنین ممکن است از شما بخواهند قبل از انجام تصویربرداری رادیولوژی جواهرات و سایر اشیاء فلزی را در بیاورید.
اگر در جراحی‌های پیشین در بدن شما ایمپلنت فلزی کار گذاشته شده، حتما آن را با پزشک یا رادیولوژیست در میان بگذارید.
این ایمپلنت‌ها جلوی‌های اشعه‌ی ایکس را گرفته و اجازه نمی‌دهند از بدن عبور کند که در نتیجه‌ی آن تصویر به دست آمده واضح نخواهد بود.
در برخی از موارد ممکن است نیاز باشد قبل از انجام رادیولوژی ماده‌ی حاجب مصرف کنید. این ماده باعث بهبود کیفیت عکس‌ها می‌شود و ممکن است حاوی ترکیبات باریوم یا ید باشد. بسته به علت نیاز به تصویربرداری رادیولوژی، ماده‌ی حاجب به روش‌های مختلف وارد بدن بیمار می‌شود که شامل موارد زیر می‌شوند:
- به صورت مایع خوراکی
- تزریق به بدن
- به صورت تنقیه
اگر بخواهید از سیستم گوارش عکس رادیولوژی بگیرید ممکن است پزشک از شما بخواهد پیش از آن برای مدت مشخصی غذا نخورید. در این مدت نباید هیچ چیزی بخورید. هم‌چنین ممکن است نیاز باشد از مصرف نوشیدنی‌های خاصی خودداری و یا آن را محدود کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد با مصرف دارو روده‌ها را خالی کنید.
فرآیند انجام رادیولوژی به چه صورت است
رادیولوژیست می‌‌تواند عکسبرداری را در قسمت رادیولوژی بیمارستان، مطب دندانپزشک یا در یک کلینیک تخصصی انجام دهد.
وقتی آماده شدید رادیولوژیست به شما می‌گوید که بدن خود را به چه صورت قرار دهید تا تصاویر واضحی به دست آید. ممکن است نیاز باشد دراز بکشید، بنشینید یا به حالت‌های گوناگون بایستید. ممکن است به شما بگویند جلوی یک صفحه‌ی مخصوص که حاوی سنسورها یا فیلم اشعه‌ی ایکس است بایستید و بعد تصویر برداشته می‌شود. در برخی موارد نیاز است روی یک صفحه‌ی مخصوص بنشینید یا دراز بکشید و رادیولوژیست یک دوربین بزرگ را که به یک بازوی فلزی متصل است، بالای بدن شما به حرکت در می‌آورد تا تصاویر رادیولوژی را بردارد.
هنگام عکسبرداری نباید حرکت کنید. ثابت بودن بدن باعث می‌شود واضح‌ترین تصاویر ممکن برداشته شود.
در صورتی که رادیولوژیست از کیفیت تصاویر به دست آمده راضی باشد کار تمام است.
اثرات جانبی بالقوه‌ی رادیولوژی کدامند
در رادیولوژی از میزان ناچیزی پرتو برای تصویربرداری از بدن استفاده می‌شود. قرارگیری در معرض این میزان پرتو برای بیشتر بزرگسالان خطری ندارد، اما برای جنین در حال رشد خطرناک است. اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید که باردار هستید قبل از انجام رادیولوژی این موضوع را به پزشک خود بگویید. در این صورت پزشک روش دیگری مثل MRI را پیشنهاد می‌کند.
اگر به علت یک عارضه‌ی دردناک مثلا شکستگی استخوان می‌خواهید عکس رادیولوژی بگیرید، ممکن است در حین کار مجبور به تحمل درد زیادی باشید، چون برای گرفتن عکس باید بدن خود را در یک وضعیت خاص قرار دهید. اگر درد زیاد باشد ممکن است پزشک پیشنهاد کند قبل از انجام عکسبرداری داروی مسکن مصرف کنید.
چنانچه قبل از انجام رادیولوژی ماده‌ی حاجب مصرف کنید ممکن است شاهد اثرات جانبی آن باشید که عبارتند از:
- کهیر
- خارش
- حالت تهوع
- سرگیجه
- وجود طعم فلز در دهان
در موارد نادر ماده‌ی حاجب واکنش شدید به دنبال دارد که شوک آنافیلاکتیک، فشار خون پایین و ایست قلبی از آن جمله‌اند. اگر احساس می‌کنید می‌خواهید به این واکنش شدید دچار شوید فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
پس از رادیولوژی چه اتفاقی می‌افتد
پس از این‌که عکس رادیولوژی گرفته شد، می‌توانید لباس‌های معمول خود را بپوشید. بسته به شرایطی که در آن قرار دارید ممکن است پزشک به شما توصیه کند که تا آماده شدن جواب آزمایش به فعالیت‌های معمول خود بپردازید یا این‌که استراحت کنید. معمولا نتایج عکسبرداری همان روز یا یک روز بعد آماده می‌شود.
پزشک عکس‌رادیولوژی و گزارش رادیولوژیست را بررسی می‌کند. بر اساس نتایج به دست آمده پزشک ممکن از شما بخواهد آزمایش‌های دیگری را بدهید تا تشخیص دقیق صورت بگیرد. به‌عنوان مثال ممکن است از شما بخواهد اسکن بگیرید یا آزمایش خون بدهید. شاید هم لازم باشد یک دوره‌ی درمانی را بگذرانید.
از پزشک خود بخواهید تا در مورد بیماری خاص شما، تشخیص و گزینه‌های درمان اطلاعات بیشتری به شما بدهد.
منبع : Healthline
