آیا می‌دانید به‌طور روزانه چه مقدار در منزل‌تان با مواد شیمیایی سمی و خطرناک در تماس هستید. متاسفانه امروزه نمی‌توان از این مواد شیمیایی در منازل استفاده نکرد. اما شناسایی برخی از خطرناک‌ترین مواد شیمیایی و نحوه به کارگیری مناسب‌تر آن‌ها می‌تواند به سلامت و بهداشت بیشتر شما و هم‌چنین کاهش عوارض استفاده از مواد شیمیایی در منازل کمک کند.

 خوشبو کننده‌ها

 تنها به دلیل این‌که یک ماده خوشبو است نمی‌تواند بی‌خطر باشد. خوشبوکننده‌ها می‌توانند تاثیرات مخربی بر روی سیستم عصب بویایی بگذارند. این مواد شیمیایی با ایجاد یک پوشش روغنی بر روی مجرای بینی و یا گیرنده‌های  عصبی موجب آسیب‌دیدگی حس بویایی شما می‌شوند. تحقیقات انتشار یافته در نشریه علوم سم‌شناسی بیان کرده است، خوشبوکننده‌ها مواد فرار ارگانیکی هستند که در اماکن سرپوشیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر خاصیت فراریت این مواد شیمیایی از فرمالیدها تشکیل می‌شوند که می‌توانند به حس بویایی لطمه زده و باعث تخریب یا عدم کارکرد صحیح آن‌ها شوند. عوارض جانبی استفاده بلند ‌مدت از این مواد شیمیایی بسیار زیاد است. به طور مثال آسیب رساندن و تخریب سیستم عصب مرکزی، تغییر سطح هورمون، آسیب‌های ریوی و سیستم عروقی از آن جمله هستند. علاوه بر این استفاد بسیار بلند مدت از این مواد شیمیایی می‌تواند حتی بر روی سطوح مختلف تأثیر منفی گذاشته و آن‌ها را کهنه و فرسوده نشان دهد.

شوینده‌های لباس و ظروف

بیشتر مواد شوینده لباس و ظروف حاوی کلرین هستند. اما شوینده‌های گلوله‌ای ظروف و لباس به دلیل رنگ براق و پاکت زیبا اغلب توسط کودکان به اشتباه به عنوان شکلات و یا آبنبات تناول می‌شود و باعث ایجاد مسمومیت می‌گردد. از ابتدای سال 2013 تا انتهای سال 2014 سازمان کنترل مسمومیت آمریکا از مسمومیت 62254 کودک زیر 6 سال به دلیل تناول مواد شوینده لباس و ظروف خبر دادند. هم‌چنین طبق آمار حدود شصت در صد از تماس‌های اورژانس آمریکا مربوط به مسمومیت توسط مواد شوینده است به‌طوری که هر 45 ثانیه یک تماس در این خصوص با مرکز اورژانس آمریکا گرفته می‌شود.


 شوینده‌ها

 اکثر شوینده‌هایی که در منازل از آن‌ها استفاده می‌شود مانند شوینده‌های مورد استفاده در آشپزخانه و حمام ، شوینده‌های کف ساختمان، شیشه‌شوی‌ها، شوینده‌های اجاق گاز و براق‌کننده‌ها حاوی آمونیاک هستند. آمونیاک یک ماده شیمیایی خطرناک و سمی است. به‌طوری که اگر یک ترکیب حاوی بیش از 5 درصد آمونیاک باشد به‌عنوان یک ماده خطرناک و سمی شناخته می‌شود.  TOXNET به عنوان یک کتاب‌خانه اینترنتی بین‌المللی و منبع داده‌های سم‌شناسی، اعلام کرده است که تماس کوتاه مدت با این ماده شیمیایی می‌تواند منجر به خارش، سوختگی و حتی آسیب‌دیدگی پوستی و یا چشمی گردد. این ماده هم‌چنین می تواند باعث خارش گلو و ریه و یا ایجاد سرفه و ‌ بریده بریده شدن تنفس گردد. اما تماس طولانی مدت با آمونیاک می‌تواند منجر به خیز یا ورم ریوی شود که این بیماری بسیار مهلک و کشنده خواهد بود.
اما آمونیاک تنها ماده شیمیایی خطرناک مورد استفاده در شوینده آن نیست بلکه شوینده‌های اجاق گاز و لوله بازکن‌ها علاوه بر آمونیاک حاوی هیدروکسید سدیم هستند. این ماده منجر به خارش شدید پوست و چشم می‌شود. حتی تماس کوتاه مدت با این ماده شیمیایی می‌تواند منجر به سرخ شدن و سوزش بسیار شدید شود که نیاز به درمان سریع خواهد داشت. تماس بلند مدت با هیدروکسید سدیم نیز می‌تواند باعث سوختگی‌های دائمی پوست و هم‌چنین از دست دادن قوای دید شود. شوینده‌های سرویس بهداشتی نیز حاوی ترکیباتی خطرناک مانند اسید هیدروکلریک هستند. این اسید می‌تواند در صورت برخورد با هر عضوی به سرعت به آن آسیب ماندگار بزند. توصیه می‌شود که در صورت امکان از این مواد شیمیایی استفاده نکرده و آن را با دستان خالی حمل نکنید اما در صورت اجبار در استفاده یا حمل این مواد شیمیایی خطرناک استفاده از لوازم ایمنی امری حیاتی می‌باشد. در برخی از اوقات مشاهده می‌شود که برای افزایش پاک‌کنندگی و سفید‌کنندگی، اسید هیدروکلرید آن را با سفیدکننده‌ها و رنگ‌برها ترکیب می‌کنند. این ترکیب بسیار خطرناک بوده و منجر به آزادسازی گاز‌های فوق‌العاده سمی و کشنده خواهند شد. در هنگام خرید شوینده‌ها به برچسب‌های آن‌ها دقت کنید و هشدارهای آن‌را به دقت مطالعه و رعایت کنید. دقت کنید همان‌طور که در برچسب توضیح داده شده است از این مواد استفاده و آن‌ها را به کار بگیرید.


لوازم خانگی، مبلمان، موکت‌ها و شوینده این وسایل

 اکثر شامپو فرش‌ها و شوینده‌های لوازم خانگی حاوی ترکیباتی خطرناک مانند پرکلروتلین و هیدروکسید آمونیوم هستند. پرکلروتلین به عنوان یک ماده سرطان‌زا شناخته شده است که منجر به آسیب‌های عصبی کلیوی و کبدی می‌شود. هم‌چنین هیدروکسید آمونیوم نیز موجب خارش و سوزش چشم و پوست و هم‌چنین مجرای تنفسی خواهد شد.
 کمتر کسی می‌داند که لوازم خانگی  نیز می‌توانند مواد شیمیایی خطرناکی از خود انتشار دهند. فرش، لوازم خانگی و مبلمان منازل می‌توانند باعث ایجاد گازهای VOC شوند. گاز‌های VOC دسته‌ای از گازهای خطرناک هستند که از تبخیر مواد تشکیل‌دهنده لوازم خانگی به وجود می‌آیند. این گازها شامل گازهای بنزن، استون و فرمالیدها هستند. تماس با این گازها حتی برای کوتاه مدت هم می‌تواند موجب ایجاد سوزش و  خارش چشم، حالت تهوع و سردرد شود. هم‌چنین این گازها باعث تشدید بیماری آسم خواهند شد. تماس طولانی مدت با این مواد شیمیایی نیز می‌تواند منجر به آسیب‌های کلیوی، کبدی و یا حتی سیستم عصبی گردد.

 چگونه مواد شیمیایی کمتری استفاده کنیم

 راه‌های متفاوتی برای کاهش استفاده از مواد شیمیایی موجود در شوینده در منازل وجود دارد. تلاش کنید تا به جای استفاده از این شوینده‌های حاوی مواد شیمیایی از شوینده‌‌های طبیعی استفاده کنید. شما می‌توانید بسیاری از این مواد را خودتان در منزل تولید کنید. به طور مثال جوش شیرین را برای تمیز کردن سینک‌های ظرفشویی و لوله‌ها بسیار کارا و مناسب خواهد بود. یا برای تمیزکردن سطوح درب و پنجره می‌توانید از ترکیب آب و سرکه استفاده کنید. به جای کاربرد خوشبوکننده‌ها مصنوعی بهتر است از چند گل طبیعی استفاده کرد و فضای داخلی منزل‌تان را به صورت طبیعی معطر کنید. بهتر است از پودرهای لباسشویی بدون رایحه و بدون بسته‌بندی استفاده کنید چرا که علاوه بر صرفه اقتصادی این مواد طبیعت دوست‌تر هستند. تشک‌هایی که با الیاف طبیعی پشم و کتان ساخته شده‌اند گزینه مناسبی برای جایگزینی با تشک‌های مصنوعی هستند چرا که این دسته از تشک‌ها به راحتی با مواد شوینده قابل تمیز شدن هستند. برای جایگزینی فرش و موکت‌های تهیه شده با مواد مصنوعی، استفاده از فرش طبیعی بهترین گزینه است اگرچه این فرش طبیعی کمی گران‌ترند اما ساختار طبیعی آن‌ها بسیار کم خطر‌‌تر از فرش مصنوعی است. تلاش کنید که برای شستن این نمونه فرش از  شوینده‌های طبیعی و تجزیه‌پذیر استفاده کنید.