نکاتی در خصوص ایمنی سیم و کابل

 وقتی که قصد انتخاب سیم و کابل برای یک وسیله برقی را دارید، ابتدا باید در نظر بگیرید که دستگاه برقی مورد نظر ثابت است یا غیر ثابت. بدیهی است که ثابت‌ یا متحرک بودن یک وسیله فاکتوری مهم و تأثیرگذار در انتخاب سیم و کابل خواهد بود.

 به‌طور معمول در وسایل الکتریکی ثابت از کابل‌ها و یا سیم‌های تک رشته‌ای و یا تابیده شده استفاده می‌کنند. سیم‌های به کار رفته در وسایل متحرک، طبق استاندارد DIN VDE 0205 و HD383 باید از سیم‌های کلاس 5 باشند. در صورتی‌که سیم و کابل ضد‌حرارت نیستند، نباید به‌هیچ عنوان آن‌ها را در تماس یا نزدیکی سطوح گرم تعبیه کنید. کابل‌هایی که برای دفن زیر خاک طراحی نشده اند را هرگز به‌طور مستقیم و یا بدون روکش زیر خاک دفن کنید.

 در هنگام اتصال دادن سیم و کابل دقت داشته باشید که تمامی اتصالات سفت و محکم باشند. با توجه به این‌که گذشت زمان باعث فرسوده شدن عایق روی سیم و کابل شده، در این حالت مقاومت عایق این سیم‌ها کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین در صورت تماس این سیم و کابل با قسمت محرک‌ دستگاه هر چه زودتر اقدام به جداسازی این سیم‌ها کنید. چرا که حرکت این دستگاه‌ها باعث ایجاد سایش و در نتیجه از بین رفتن عایق‌ها می‌شود و این موضوع به خودی‌خود بسیار خطرآفرین خواهد بود.

 

سیم و کابلی که انعطاف‌پذیر (flexible) هستند و در دستگاه‌های غیر ثابت به‌کار گرفته می‌شوند، به‌ طور معمول از پیچیدن تعداد زیادی سیم‌های افشان و چند لایه نازک به هم‌دیگر ساخته می‌شوند. انتخاب این نوع سیم و کابل طبق استاندارد  DIN VDE 0295 و HD 383 می‌باشد. این سیم‌ها برای استفاده در ماشین‌های متحرک ساخته می‌شوند و در هنگام نصب باید طول آن‌ها را به‌گونه‌ای انتخاب کرد که نه آن‌قدر کوتاه باشد که نتواند بین دو اتصال تماس برقرار کنند و در هنگام حرکت قطعات تا بالاترین دامنه حرکتی آن‌ها پاره نشوند، نه آن‌قدر بلند باشند که در هنگام حرکات قطعات نسبت به یکدیگر با هم درگیر شده و دچار صدمات فیزیکی شود.

استفاده از سیم و کابل با روکش PVC در لوازم و دستگاه‌های غیرثابت مجاز است. به منظور جلوگیری از افزایش طول بیش از اندازه و یا گیر نکردن سیم‌ها در قطعات دستگاه‌های غیر ثابت، بهتر است از سیم و کابل پیچشی و حلزونی استفاده کنید. اما به خاطر داشته باشید استفاده از این نوع سیم و کابل در صورت کم بودن دامنه‌ی حرکتی ضروری نمی‌باشد و به‌جای آن می‌توان از سیم‌های روکش PVC استفاده نمود. کابل‌هایی که از چند سیم متفاوت تشکیل شده‌اند، نباید تحت تنش‌های کششی، سایشی و یا برشی قرار گیرند. 

اگر سیم و کابل استفاده شده در دستگاه‌های متحرک از جنس کابل‌های مقاوم نیستند، از حرکت دادن زیاد آن‌ها جلوگیری به‌عمل آورید و یا این‌که آن‌ها را پس از گذشت مدتی معلوم تعویض کنید. اما اگر تمهیداتی برای ایمنی این سیم و کابل به صورت مکانیکی در نظر گرفته شده است نیاز به تعویض آن‌ها نمی‌باشد.

دقت داشته باشید برای این‌که یک اتصال سالم و محکم داشته باشید، نباید از سیم‌هایی با انعطاف‌پذیری کم در شرایط پرتنش استفاده کنید. سیم و کابل انعطاف‌پذیر برای استفاده در شرایط تنش‌های فشاری، ‌کششی، پیچشی و خمشی طراحی نشده‌اند. بنابراین در هنگام استفاده توجه داشته باشید تا این تنش‌ها به سیم و کابل وارد نشود. در چنین حالت‌هایی باید از قطعات و لوازم ایمنی مانند بوش‌ها و کلمپ‌ها استفاده کنید.

سیم و کابل را نباید زیر کفپوش‌ و یا فرش‌ها عبور داد. زیرا به دلیل ایجاد عایق حرارتی احتمال بالا رفتن دما در سیم و کابل وجود دارد و یا این‌که فشار احتمالی ناشی از اثاثیه و لوازم می‌تواند به کابل‌ها آسیب برساند.

 استفاده از سیم و کابل انعطاف‌پذیر در شرایط محیط‌هایی با دمای بالا و یا در تماس و نزدیکی با سطوح داغ غیر‌مجاز و خطرناک خواهند بود، چرا‌که این کابل‌ها برای استفاده در چنین شرایطی طراحی و ساخته نشده‌اند و استفاده از آن‌ها در مجاورت سطوح داغ می‌تواند خطر‌آفرین باشد. کابل‌های ساخته شده با روکش‌های PVC برای استفاده‌ی دائم در شرایط فضای‌باز مناسب نیستند اما برخی از انواع آن برای استفاده‌ی کوتاه‌مدت مناسب خواهند بود. در استاندارد DIN  VDE 300   و HD 518 در خصوص شرایط استفاده سیم و کابل در شرایط فضای باز توضیحات کاملی داده شده است. باید دقت داشت استفاده از سیم و کابل در شرایط تعیین شده و دمای پایین‌تر از دمای مشخص شده در استاندارد باشد.