خداحافظی با خشکشویی و سلام به پارچه کشمیر خود تمیز شونده
بسیاری از ما سالانه مبلغ زیادی برای خشکشویی هزینه می‌کنیم. گذشته از هزینه‌های اقتصادی مادهی شیمیایی پرکلرواتیلن که معمولا در خشکشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند از طریق لباس وارد بدن شده و باعث تحریک دستگاه تنفسی و شاید سرطان شود و هم‌چنین به سوراخ شدن لایه‌ی اوزون هم کمک می‌کند.
در چند سال اخیر خشکشویی شروع به استفاده از روش‌های شستشوی «سبز» یا «ارگانیک» کرده که در بسیاری از این روش‌ها پرکلرواتیلن با دی‌اکسید کربن جایگزین می‌شود. اما والید دائود، مهندس شیمی در دانشکده‌ی انرژی و محیط زیست دانشگاه هنگ کنگ روشی را ابداع کرده است که با استفاده از آن نیازی به خشکشویی نخواهیم داشت.
دائود در آزمایشگاه خود پارچه‌ای تولید کرده است که وقتی در برابر نور قرار می‌گیرد خودش را تمیز می‌کند. راز کار در یک لایه‌ی نامرئی است که در برابر نور واکنش نشان می‌دهد. تیم دائود یک لایه به نازکی نانو از فتوکاتالیست یا اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، دی‌اکسید تیتانیوم آناتاز را روی پارچه‌ی کشمیر قرار می‌دهد. وقتی قهوه و آبمیوه‌ای قرمز روی پارچه بریزد، یا لکه‌ی گوجه فرنگی روی آن بیفتد محققین آن را به مدت 24 ساعت زیر نور قرار می‌دهند. منبع نور باعث به وجود آمدن یک واکنش شیمیایی می‌شود. این واکنش اکسیدان‌هایی را به وجود می‌آورد که آلاینده‌هایی مثل باکتری‌ها و خاک را از بین می‌برند.
دائود از سال 2000 سرگرم آزمایش پوشش‌های خود تمیز شونده‌ی مشابه بر روی پارچه‌های دیگر از جمله کتان نیز بوده است. این پارچه‌ها می‌توانند باعث حذف ماشین‌های لباسشویی پرمصرف شوند که در هر بار 150 لیتر آب مصرف می‌کنند که برابر با 22 در صد آب مصرفی کل یک خانه است. این نوع پارچه هم‌چنین نیاز به خشکشویی را از بین می‌برد. اما کشمیر پشم ظریفی است که از پشم زیرین یک نوع بز تولید می‌شود و از کتان سخت‌تر است.
دائود در مصاحبه با بخش خبری دانشگاه هنگ کنگ گفت «کشمیر یک پروتئین حساس است و به راحتی صدمه می‌بیند. این ماده در برابر اکسیداسیون، مواد شیمیایی و دمای بالا مقاومت پایینی دارد.» به همین دلیل دائود ناچار بود به ترکیبی از مواد شیمیایی دست پیدا کند که در هنگام اکسیداسیون صدمه‌ای به پارچه نزنند.
اکنون که دائود و تیم او به این ترکیب شیمیایی دست یافته‌اند، مشغول یافتن روش‌هایی هستند تا مطمئن شوند این پوشش تاثیرات سوئی روی فردی که این لباس را می‌پوشد و همین طور محیط ندارد.
هدف از این پروژه ایجاد یک سری سیستم‌های آزمایشی و پروتکل‌های استاندارد است که شامل محفظه‌ی انتشار پوشش نانو برای آزمایش پایداری، عملکرد ذرات نانو و بی‌خطر بودن آن تحت شرایط شبیه سازی شده است.
هم‌چنین این تیم در نظر دارد روش‌هایی را برای آزمایش دوام و تاثیر پوشش ایجاد کند. لباس‌هایی که دارای پوشش خود تمیز شونده‌ی نانو هستند در مقایسه با لباس‌هایی که این پوشش را ندارند تنها 1 تا 1.5 درصد گران‌تر خواهند بود. بنابراین قیمت یک ژاکت 75 دلاری به 76.13 دلار خواهد رسید.
محققین سال‌ها است که بر روی پوشش‌های ضد لکه کار می‌کنند. به عنوان مثال، یک تیم از محققین دانشگاه هاروارد یک سطح متخلخل لغزنده با نام SLIPS ساخته است که کتان و پلی استر را در برابر هر مادهی کثیف کننده‌ای در امان نگه می‌دارد. ارتش آمریکا نیز مشغول آزمایش مواد دافع کثیفی برای یونیفرم‌های نظامی است. اوایل امسال، Silic کمپینی را برای فروش تی شرت‌های دافع کثیفی به راه انداخت. تابستان گذشته نیز Rust Oleum نوعی اسپری با نام NeverWet را به بازار عرضه کرد. کاربران دو لایه NeverWet را به هر سطحی می‌زنند و اجازه می‌دهند خشک شود. این پوشش پس از خشک شدن، آب، چربی، خاک و چیز‌های دیگر را دفع می‌کند. اما Rust Oleum استفاده از NeverWet را بر روی لباس توصیه نمی‌کند چون این ماده بر پایه‌ی سیلیکون است و می‌تواند سرطان زا باشد و همین طور به مرور زمان بر روی سطح از بین می‌رود و ماده‌ای گچی بر جا می‌گذارد.
اما پوششی که دائود به آن دست پیدا کرده جزء اولین موادی است که به صورت فعال لکه‌ها را از روی پارچه بر می‌دارد. متاسفانه مصرف کنندگان ناچارند یا منتظر بمانند یا با همین محلول‌های موجود بسازند چون سال‌ها طول می‌کشد تا کشمیر خود تمیز شونده به تولید انبوه برسد.
