آموزش زبان و نیازهای زبان آموزان کم بینا

آیا دوست دارید در مورد مشکل کم بینایی بیشتر بدانید؟ آیا می‌دانید با دانش آموزی که کم بینا است چطور باید برخورد کنید تا خود را جزئی از کلاس آموزش زبان بداند و احساس جدایی نکند؟ آیا دوست دارید در مورد نیاز‌های آموزشی این دسته از دانش آموزان بدانید؟

اگر پاسخ شما به یکی از سوالات بالا مثبت است پس این مطلب را بخوانید.

در نظر بسیاری از معلم‌ها کلمه‌ی «نا بینا» ممکن است بدین معنا باشد که دانش آموز هیچ چیز را نمی‌تواند ببیند. در نتیجه ممکن است نخواهند محیط آموزش را برای این دسته از دانش آموزان از لحاظ بصری زیبا کنند. اما در کشوری مثل بریتانیا تنها 5% از کسانی که اختلال بینایی دارند اصلا نمی‌بینند و بقیه کم بینایی دارند که میزان آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. همین طور علل این اختلالات بینایی، شدت و نوع تاثیر آن بر دید در افراد متفاوت است. بنابراین کسانی که اختلال بینایی دارند حتی اگر مشکل مشابهی هم داشته باشند ممکن است چیزها را به شکل متفاوتی ببینند.

 شکی نیست که اختلال بینایی درک دنیای پیرامون را برای کسانی که از این اختلال رنج می‌برند مشکل می‌کند. از آن جایی که آموزش زبان به قوه‌ی بینایی و شنوایی تکیه دارد، اگر دست اندرکاران امر آموزش زبان فکری به حال کم بینایان و پاسخگویی به نیاز‌های آن‌ها نکنند اوضاع پیچیده‌تر هم می‌شود. اما معلمین چه نکاتی را باید در ذهن داشته باشند؟

کم بینایان چگونه به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند

کم بینایان با ابزار و وسایل مختلفی به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند که بستگی به میزان دید آن‌ها، زمان ابتلا به این عارضه و نیازهای آن‌ها بستگی دارد. به عنوان مثال، در بریتانیا دو میلیون نفر نمی‌توانند حروف چاپی استاندارد را بخوانند اما حدود 4% جمعیت کم بینا خط بریل را به راحتی می‌خوانند. برخی از کم بینایان ممکن است به متون چاپ درشت دسترسی داشته باشند و بقیه هم ممکن است توانایی خواندن متون با چاپ استاندارد را داشته باشند. برخی از کم بینایان دوست دارند برای آموزش زبان فایل‌های صوتی دریافت کنند در حالی برخی دیگر ممکن است ترجیح دهند اطلاعات را به شکل الکترونیکی دریافت کنند. برخی از کسانی که می‌توانند خط بریل را بخوانند دوست دارند به منابعی دسترسی داشته باشند که بریل آن‌ها به صورت مخفف نباشد، اما برخی دیگر بریل مخفف را ترجیح می‌دهند چون سرعت مطالعه را بالا می برد و کتاب‌های بریل کم حجم‌تر شده در نتیجه حمل آن‌ها راحت‌تر می‌شود.

در مورد ابزار کمکی دسترسی به اطلاعات هم وضعیت به همین صورت است. برخی از کم بینایان ترجیح می‌دهند از بزرگنمایی استفاده کنند، برخی‌ها دوست دارند از نرم افزار صفحه خوان استفاده کنند و برخی دیگر نیز به تغییر تنظیمات مانیتور کامپیوتر و بزرگنمایی آن اکتفا می‌کنند. برخی از کم بینایان از کامپیوترهای سخنگو یا نرم افزار بزرگنمایی، صفحات لمسی صداگذاری شده و دستگاه‌های بریل استفاده می‌کنند.

محیط قابل دسترسی چیست

محیط فیزیکی یک ساختمان تاثیر زیادی بر روی آسایش، راحتی و تمرکز زبان آموزان در آموزش زبان دارد. اما محیط فیزیکی تاثیرات دیگری هم دارد که مختص کم بینایان است که می‌تواند روی چگونگی یادگیری، میزان استقلال و همین طور میزان دسترسی آن‌ها اثر بگذارد. یک ساختمان استاندارد نه تنها برای کم بینایان سودمند است بلکه به نفع زبان آموزان معمولی که بینایی کامل دارند نیز هست. در ساختمان آموزشی و از جمله آموزش زبان چند نکته باید رعایت شده باشد.

نکته‌ی اول نورپردازی است بدین معنا که نور باید کافی بوده و به درستی توزیع شود و در صورت امکان باید از نور طبیعی استفاده شود. دوم استفاده صحیح از رنگ‌ها و تضاد میان آن‌ها است که باعث می‌شود افراد کم بینا برای آموزش زبان به دیگران متکی نباشند و بتوانند به راحتی مکان‌ها، اشیا و افراد را تشخیص دهند. سوم ایمنی کم بینایان در محیط آموزشی است بدین معنا که مبلمان و و سایل پس از استفاده در جای خود قرار بگیرند و اگر تغییراتی در جای وسایل داده شده به اطلاع کم بینایان برسد. سرانجام آکوستیک خوب و همین طور سطوح مناسب تا به جبران کم بینایی این دسته از زبان آموزان کمک کند. بنابراین در محیط آموزش زبان صدا‌ها باید واضح باشد و صداهای اطراف به حداقل برسد.

کم بینایان چه مهارت‌هایی را لازم است یاد بگیرند

تسلط به مهارت‌های حرکتی و جهت یابی به استقلال زبان آموزان کم بینا در آموزش زبان و همین‌ طور اجتماع کمک زیادی می‌کند. امکاناتی که به حرکت و جابه‌جایی کمک می‌کنند مختلف هستند که شامل استفاده از یک عصای بلند و عصای سفید می‌شوند ولی برخی از کم بینایان برای این طرف و آن طرف رفتن از یک فرد دیگر کمک می‌گیرند با این وجود بسیاری از آن‌ها می‌توانند بدون هیچ کمکی راه بروند. آشنایی با IT می‌تواند به زبان آموزان کم بینا کمک کند بدون نیاز به کمک یادداشت بردارند و به اطلاعات دسترسی داشته باشند. داشتن مهارت در برقرار ی ارتباط به کم بینایان کمک می‌کند تا دوستانی برای خود پیدا کنند .

معلمان چطور می‌توانند کاری کنند که زبان آموزان نابینا خود را جزئی از کلاس بدانند

در آموزش زبان معلم‌ها زمانی در کار تدریس به کم بینایان موفق خواهند بود که محیط یادگیری و آموزش زبان را پویا و فعال نگه دارند و زبان آموزان را در گیر کار کنند. این اتفاق زمانی روی می‌دهد که مطالب آموزشی در ارتباط با نیازهای زبان آموزان کم بینا باشد و مشارکت و ارتباط جزئی از برنامه قرار گیرد و به کم بینایان در دوست یابی کمک شود. نکات دیگر شامل برنامه ریزی برای آموزش زبان، در دسترس بودن منابع و سرعت رسیدن آن به دست زبان آموزان و ارزیابی پیشرفت می‌شود. برنامه‌ی آموزش زبان باید به صورتی باشد که نیاز‌های زبان آموزان از هر لحاظ چه به صورت بلند مدت و چه به صورت کوتاه مدت، در آن لحاظ شده باشد.

چگونه می‌توان موارد بالا را شناسایی کرد

یک ارزیاب باید نیازهای آموزش زبان افراد کم بینا را به صورت جداگانه بررسی کند. این بررسی بدین منظور انجام می‌شود که نیاز‌های زبان آموز کم بینا برای دسترسی برابر به محیط آموزشی مشخص شود و این‌که، معلمین چطور می‌توانند به او کمک کنند که خود را جزئی از کلاس آموزش زبان بداند و همین طور موسسه‌ی آموزشی چطور می‌تواند دسترسی برابر را برای همه‌ی زبان آموزان از جمله زبان آموزان کم بینا فراهم آورد. همه‌ی موسسات آموزشی، معلمین و زبان آموزان باید نسبت به این موارد آگاهی داشته باشند.

توصیه‌ها

• فکر نکنید که زبان آموزان کم بینا فقط به این دلیل که مشکل یکسانی دارند نیازهای آن‌ها هم یکسان است.
• فکر نکنید همه‌ی افرادی که اختلال بینایی دارند به طور کامل از نعمت بینایی محروم هستند. بلکه سعی کنید درک کنید که چطور این افراد می‌توانند ببینند و آن‌ها را تشویق کنید تا حداکثر استفاده را از اندک بینایی که دارند داشته باشند.
• فکر نکنید که همه‌ی کم بینایان از طریق بریل به اطلاعات دسترسی دارند. اکثر آن‌ها این طور نیستند.
• متون را بدون پرسیدن نظر افراد کم بینا برای آن‌ها بزرگ نکنید. در آموزش زبان برای کمک به افراد کم بینا اندازه‌ی فونت را بزرگ کنید نه اندازه‌ی برگه را.
• با حذف موارد مشکل برای افراد کم بینا از برنامه‌ی آموزش زبان کار را برای آن‌ها راحت نکنید، بلکه به‌جای آن به‌دنبال راهی باشید تا اطلاعات را برای آن‌ها قابل دسترسی کنید.