مفیدترین تجهیزات پزشکی تاریخ

مجله‌ی کیومد (Qmed) طی آخرین نظرسنجی خود از مخاطبانش از آن‌ها در مورد مهم‌ترین تجهیزات پزشکی تاریخ سؤال کرد. حدود 17 هزار نفر در این نظرسنجی شرکت کردند و پاسخ‌های آن‌ها به یک لیست 12 موردی منجر شد که شامل تجهیزات پزشکی مدرن و مواردی می‌شود که صد‌ها سال قدمت دارند.  لیست به دست آمد که به شرح زیر است:

در نیمه‌ی دوم قرن بیستم پیشرفت‌ها در زمینه‌ی نظریه‌ی ریاضی و پردازش‌های رایانه‌ای، تولید ابزارهای اشعه‌ی ایکسی را ممکن کرد که امکان تشخیص بافت‌های نرم بدن را با کمک اسکن قسمت به قسمت آن ممکن می‌کردند.

گروه موسیقی معروف بیتلز (Beatles) نیز در این اختراع نقش داشته است. به این دلیل که شرکت EMI، اولین شرکت تولیدکننده‌ی دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن، همان شرکت فب فور رکورد (Fab Four Record) حامی گروه بیتلز بود. با از هم پاشیدن گروه بیتلز در سال 1968، این شرکت به تولید دستگاه‌های سی‌تی‌اسکن روی آورد. سی‌تی‌اسکن از جمله تجهیزات پزشکی است که نقش مهمی در پزشکی ایفا کرده است، زیرا به کمک آن‌ نیاز به جراحی‌های تحقیقاتی روی بیماران کاهش یافت.

لوله‌های انعطاف‌پذیر سوند از جمله تجهیزات پزشکی هستند که اولین بار در اواسط دهه‌ی 1700 به بازار عرضه شدند، زمانی که بنجامین فرانکلین برای کمک به درمان سنگ مثانه‌ی برادرش جان، آن‌ها را اختراع کرد.

لوله‌ی سوند استاندارد امروزی در اوایل دهه‌ی 1900 اختراع شد. دیوید اس. شرایدن (David S. Sheridan) در دهه‌ی 1940 مدل یک‌ بار مصرف آن را تولید کرد و خود را به‌عنوان مخترع سوند هایمدرن به جهان شناساند. شرایدن تنها تحصیلات ابتدایی داشت، اما معتقد بود که سوندها باید تنها یک‌ بار استفاده شوند و با معرفی لوله‌های پلاستیکی مشکل را حل کرد. وی در سال 2004 و در سن 95 سالگی از این دنیا رفت.

دیگر مخترع، دکتر توماس فوگارتی (Thomas Fogarty)، جراح مجاری اداری بود که در دهه‌ی 1950 موفق به تولید سوند های مخصوص خارج کردن لخته‌های خون از رگ‌ها (Embolectomy) شد. در 1965، اولین عمل آنژیوپلاستی (وارد کردن بادکنک به رگ‌ها برای باز کردن آن‌ها) با کمک سوند او اجرا شد.

انسان‌ها از زمان باستان زخم‌های خود را باند پیچی می‌کرده‌اند، اما باند کوچک و آماده‌ای که بتواند به‌ راحتی و به‌سرعت روی زخم‌های کوچک را بگیرد تا از ورود میکروب‌ها به بدن جلوگیری شود چطور؟ شرکت جانسون و جانسون بود که راه‌ حل را پیدا کرد.

اختراع این تجهیزات پزشکی به سال 1920 باز می‌گردد. ارل دیکسون، یک خریدار پنبه در شرکت آن‌ها، از مقداری پنبه و چسب نواری به‌عنوان باند آماده برای زخم‌های سطحی همسرش ژوزفین در زمان تمیز کردن خانه ایشان در نیوجرسی ایجاد شده بودند، استفاده می‌کرد. ارل در نهایت معاون شرکت جانسون و جانسون شد.

جراح آمریکایی، چارلز هافنگن در دهه‌ی 1950 اولین دریچه‌ی قلب مصنوعی را ابداع کرد. در 1952، هافنگن اختراع خود را به قلب خانمی 30 ساله پیوند زد و نتیجه‌ی عمل موفقیت‌آمیز بود. اگرچه، این تجهیزات پزشکی برای بیماران دیگر نیز مفید بود، طراحی آن به‌گونه‌ای بود که امکان قرار گرفتن در قلب را نداشت.

در کمتر از نیم دهه بعد و در سال 1960، دریچه‌ی قلبی طراحی شد که امکان قرار گرفتن در قلب را داشت. این دریچه که به دریچه‌ی توپ سیلاستیک استار-ادواردز معروف است، اولین بار در 21 سپتامبر سال 1960 مورد استفاده قرار گرفت. شرکت ادوارد لایف‌ساینس تا سال 2007 آن‌ها را تولید می‌کرد.

شاید بزرگ‌ترین اختراع در حوزه‌ی دریچه‌های قلب، نوآوری اخیر در پیوند دریچه‌های لوله‌های انتقالی شاهرگ باشد که بدون نیاز به جراحی قلب باز، به بیماران با مشکل دریچه‌ی قلب کمک می‌کند. هم‌چنین جایگذاری دریچه‌های پوستی - ششی و دریچه‌های تاج شکل نیز در سال‌های اخیر موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌اند.

پزشک فرانسوی رنی لاینک (Rene Laennec) به دلیل اختراع اولین گوشی پزشکی در سال 1816 مورد ستایش قرار می‌گیرد. در ابتدا این نوع تجهیزات پزشکی تنها یک شیپور معمولی بود که روی سینه قرار می‌گرفت، اما نشان‌گر یکی از اولین تلاش‌های پزشکان برای درک جریان‌های داخل بدن بدون جراحی است.

امروزه، گوشی‌های آکوسیتیک بسیار رایج هستند و یکی از پرمصرف‌ترین تجهیزات پزشکی محسوب می‌شوند. این گوشی‌ها صدای قلب را از استخوان سینه به کمک یک لوله به گوش می‌رسانند.

ریشه‌ی تصویربرداری مغناطیسی (MRI) مدرن به تحقیقات پروفسور ایزیدور ربای (Isidor Rabi) از دانشگاه کلمبیا بازمی‌گردد، کسی که متوجه شد پروتون‌های اتم زمانی که در میدان مغناطیسی قوی قرار گرفته باشند، امواج رادیویی را ارسال یا جذب می‌کنند. این کشف، عکس‌برداری ارتعاشی مغناطیسی هسته‌ای نام گرفت و پروفسور ربای به دلیل تحقیقات خود موفق به کسب جایزه‌ی نوبل شد.

پزشک آمریکایی ریموند واهان دامادیان (Raymond Vahan Damadian) در اواخر دهه‌ی 60 میلادی، به فکر استفاده از اختراع پروفسور ربای در راستای اسکن کل بدن افتاد. اولین اسکن MRI در 3 ژوئن سال 1977 اجرا شد. امروزه، بیش از 20 هزار دستگاه MRI در جهان وجود دارد و یکی از مفیدترین تجهیزات پزشکی به شمار می‌آید.

استفاده از تحریک الکتریکی برای منظم کردن سرعت ضربان قلب اولین بار توسط محققان استرالیایی و آمریکایی در اواخر دهه‌های 20 و 30 مورد استفاده قرار گرفت؛ البته رشد قابل توجه در فناوری آن در سال 1957 رخ داد. این زمانی بود که ارل باکن (Earl Bakken)، اولین دستگاه تنظیم‌کننده‌ی ضربان قلب که با باطری کار می‌کرد را تولید کرد.

مبتکر جراحی قلب باز، دکتر سی. والتون لیلهی (C. Walton Lillehei) از  باکن برای درمان بیمار نوزاد خود که نیاز به دستگاه تنظیم‌کننده‌ داشت کمک خواست؛ در آن زمان دستگاه‌ها باید با سیم به برق متصل می‌شدند و قطع برق خطر بزرگی برای بیماران محسوب می‌شد.

ابداع دستگاهی که با باطری کار می‌کرد، آغاز مسیر حرکت به سمت دستگاه‌های تنظیم ضربان قلب امروزی که در قلب کار گذاشته می‌شوند بود. نسل جدید این تجهیزات پزشکی به‌اندازه‌ی یک قرص بزرگ بوده و در قلب کار گذاشته می‌شوند. اختراع مشابهی با نام دستگاه شک یا ICD در اوایل دهه‌ی 80 توسط تیمی به سرگروهی دکتر میرعمران ابداع شد.

توانایی مشاهده‌ی داخل بدن بدون نیاز به جراحی از مهم‌ترین پیشرفت‌های تجهیزات پزشکی به شمار می‌رود و اولین دستگاهی که موفق به این کار شد، ماشین اشعه ایکس یا رادیولوژی بود؛ این دستگاه چند سال قبل از آغاز قرن بیستم اختراع شد.

دکتر ویلهلم کونراد رانتجن (Wilhelm Conrad Röntgen) در سال 1895 به‌صورت تصادفی اشعه‌ی ایکس یا همان رادیولوژی را کشف کرد. وی درحالی‌که در آزمایشگاه خود در آلمان روی تیوب‌های تخلیه‌ی الکتریکی کار می‌کرد، متوجه شد که نوری از صفحه‌ی پوشانده شده با مواد شیمیایی می‌تابد. او کمی بعد متوجه شد که اشعه‌ی ایکس از گوشت بدن عبور می‌کند، اما نمی‌تواند از استخوان عبور کند و در نتیجه یکی از معجزات در حوزه تجهیزات پزشکی قرن رخ داد.

سرنگ‌های مخصوص زیرپوستی، در کنار ده‌ها هزار موادی که به کمک آن تزریق می‌شوند، بیش از هر تجهیزات پزشکی دیگری تا به حال جان انسان‌ها را نجات داده‌اند.

تزریق درون رگ از قرن هفدهم مورد استفاده بوده است؛ در آن زمان از پر غاز و مثانه‌ی حیوانات برای این منظور استفاده می‌شده است. این در حالی است که اولین سرنگ مخصوص تزریق زیرپوست توسط دو جراح در یک زمان در سال 1853 در اسکاتلند و فرانسه اختراع شد. دکتر الکساندر وود اسکاتلندی و چارلز گبریل فرانسوی از این تجهیزات پزشکی برای تزریق مورفین به‌عنوان مسکن استفاده می‌کردند.

استفاده از عدسی‌ به دوران امپراتوری رم باستان باز می‌گردد زمانی که مردم مبارزه‌ی گلادیاتورها را به کمک قطعه‌ای زمرد تماشا می‌کردند. طراحی عدسی در طی قرن‌ها متفاوت بوده است، اما عینک به مفهوم امروزی در اواخر قرن سیزدهم در ایتالیا ابداع شد. اولین نقاشی مربوط به این تجهیزات پزشکی متعلق به 1352 میلادی است، زمانی که توماسو دا مودنا (Tommaso da Modena) کاردینال هیوگو (Hugo) را با عینک نقاشی کرد.

عینک از قرن نوزدهم به بعد پیشرفت بسیاری داشته‌ و امروزه به ده‌ها هزار مدل مختلف از جمله دوکانونه، سه کانونه، تصاعدی، تک دید و فوکوس قابل تنظیم، تبدیل شده‌اند.