طب سوزنی به شکلی از درمان اطلاق میشود که طی آن سوزن‌های بسیار ریزی به نقاط خاصی از بدن با عمق‌های مختلف فرو برده می‌شوند. طب سوزنی برای اولین بار در چین ابداع شد و به سرعت در سرتاسر دنیا مورد توجه قرار گرفت. این تکنیک قدمتی دو هزار ساله دارد؛ با این حال برخی از صاحب نظران معتقدند که طب سوزنی در چین از حدود چهار هزار سال پیش مورد استفاده قرار می‌گرفته است. بومیان چین بر این باورند که به‌کار گیری طب سوزنی از عصر حجر زمانی که ابزارآلات ساخته شده از سنگ مانند چاقو رواج داشت شروع شد. طب سوزنی بر مبنای این نظریه است که تندرستی حاصل تعادل دو نیرو در بدن هستند و بهم خوردن آن‌ها می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف شود. از همین رو، فرو بردن سوزن با هدف متوازن کردن این دو انرژی در بدن صورت می‌پذیرد. طب سوزنی در گذشته به طور گسترده برای کاهش درد استفاده می‌شد. امروزه، طب سوزنی برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها از میگرن و استرس گرفته تا آرتروز کاربرد دارد.
مکانیسم اثربخشی طب سوزنی چگونه است
در طب سوزنی که عمدتا برای کاهش درد استفاده میشود سوزن‌های بسیار نازکی به نقاط مشخصی از بدن فرو برده میشود. در گذشته، پزشکان طب سوزنی بر این باور بودند که بیماری حاصل بهم خوردن تعادل دو نیرو در بدن است و می‌توان از طریق فرو بردن سوزن در نقاط خاصی از بدن توازن جریان دو نیرو را به حالت اولیه برگرداند. اما، امروزه توضیح دیگری برای اثربخشی طب سوزنی وجود دارد. با مشخص‌سازی نقاط خاصی بر روی بدن بیمار توسط متخصص و فرو بردن سوزن در این نقاط بدن تحریک خواهد شد. با تحریک این سوزن‌ها مقدار قابل ملاحظه‌ای اندورفین ترشح و وارد جریان خون میشود. اندورفرین یک مسکن طبیعی در بدن است و نقش اصلی آن تسکین درد می‌باشد. این تکنیک برای درمان بیماری‌های از قبیل کمردرد، سردرد و استرس کمک کننده است.
طب سوزنی چگونه انجام میشود
پزشک در اولین جلسه از بیمار سوالاتی در خصوص سبک زندگی، فعالیت‌های روزمره و سطح سلامتی او می‌پرسد. همچنین، پزشک در رابطه با سابقه پزشکی بیمار نیز پرسش‌هایی را مطرح خواهد کرد. پیش از شروع فرایند طب سوزنی، پزشک از فرد می‌خواهد تا با توجه به ناحیه‌ای که قرار است سوزن زده شود بر روی تخت به پشت، روی شکم یا به کنار دراز بکشد. پزشک ناحیه‌‌های مشخص شده بر روی بدن بیمار را با الکل یا سایر مواد ضدعفونی کننده تمیز می‌کند. سپس، سوزن‌ها در نقاط مشخص شده با عمق‌های مختلف زده می‌شوند. این فرایند بدون درد خواهد بود؛ با این حال ممکن است در مواردی با درد خفیفی نیز همراه باشد. پس از قرارگیری سوزن‌ها معمولا فرد احساس آرامش و کاهش درد می‌کند. اگر بیمار حین انجام فرایند طب سوزنی حرکت کند این مسئله می‌تواند باعث ایجاد درد و کبودی شود. تعداد جلسات مورد نیاز با توجه به شرایط بیمار مشخص میشود. به طور معمول، افرادی که دارای بیماری‌های مزمن هستند به یک یا دو جلسه درمانی در هفته به مدت چند ماه نیاز دارند. مشکلات حاد پس از گذشت هشت تا دوازده جلسه بهبود می‌یابند.
کاربردهای طب سوزنی
پزشکان از طب سوزنی برای درمان طیف گسترده‌ای از مشکلات جسمی و روحی بهره می‌برند. با این حال، اثربخشی این تکنیک همیشه همراه با شواهد و مدارک علمی همراه نبوده است. طب سوزنی می‌تواند در درمان کمردرد، گردن درد، زانو درد، سردرد و میگرن موثر باشد. همچنین، طبق تحقیقات صورت گرفته از طب سوزنی می‌توان به منظور بهبود فشار خون بالا و پایین، استرس، حالت تهوع ناشی از شیمی درمانی، زخم معده، عادت ماهانه دردناک، درد صورت، حالت تهوع صبحگاهی، اسهال خونی، پیچ‌خوردگی زانو و دندان درد استفاده کرد. از طرف دیگر، طبق اظهار نظر سازمان جهانی بهداشت طب سوزنی ممکن است برای درمان فیبرومیالژی، گرفتگی عضلانی و سیاه‌سرفه مفید باشد.
مزایای طب سوزنی
طب سوزنی برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک به نسبت دیگر روش‌های درمانی دارای مزایای منحصر به فردی است. در صورتی که طب سوزنی به درستی انجام شود روشی کاملا بی‌خطر است؛ به همین علت توصیه میشود برای بهره‌مندی از مزایای آن به متخصص طب سوزنی مراجعه شود. همچنین، طب سوزنی را می‌توان به عنوان یک درمان مکمل در کنار روش‌های درمانی دیگر استفاده کرد. در ضمن، این تکنیک می‌تواند برای افرادی که استفاده از دارو برای‌شان مناسب نیست سودمند باشد. انجام طب سوزنی نیاز به صرف زمان زیاد ندارد و می‌توان آن را ظرف بیست تا حداکثر یک ساعت انجام داد.
آیا طب سوزنی دارای عوارض است
اگر طب سوزنی به درستی انجام شود کاملا بی‌خطر است. اما این تکنیک نیز مانند تمام انواع روش‌های درمانی دارای تعدادی عوارض احتمالی است. شایع‌ترین عوارض طب سوزنی شامل خونریزی و کبودی در ناحیه سوزن زده شده می‌باشد. از دیگر عوارض طب سوزنی می‌توان به سرگیجه، خونریزی درونی موضعی، تشنج، آسیب‌دیدگی عصبی، افزایش درد و به ندرت آسیب دیدگی اندام‌های داخلی اشاره کرد. در صورتی که از سوزن غیر بهداشتی یا آلوده استفاده شود می‌تواند باعث انتقال بیماری یا عفونت بیماران شود. همچنین، طب سوزنی ممکن است برای افرادی که از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می‌کنند مضر باشد.
چگونه یک متخصص طب سوزنی خوب پیدا کنیم
مراجعه به متخصص طب سوزنی مخصوصا برای اولین بار می‌تواند تجربه‌ای اضطراب‌آور باشد. فاکتورهای بسیاری می‌تواند باعث ایجاد این اضطراب شوند. یکی از این فاکتورها عدم اطمینان از خوب بودن متخصص طب سوزنی است. برای داشتن یک انتخاب مناسب باید به فاکتورهای متعددی توجه کرد. اولین فاکتوری که باید هنگام تحقیق در خصوص متخصص طب سوزنی به آن دقت کرد داشتن تخصص و مجوز فعالیت از سازمان وزارت و بهداشت است. بنابراین، هنگام مراجعه به مطب متخصص از او مدارک مربوط به صلاحیت انجام طب سوزنی را بخواهید. همچنین، متخصص طب سوزنی باید دارای بیمه باشد. در صورت بروز هر گونه مشکل طی فرایند طب سوزنی ضرورت دارد که پزشک دارای بیمه جبران خسارت باشد. از دیگر فاکتورهای مهم در انتخاب متخصص طب سوزنی بهداشت محیط و تجهیزات پزشکی است. نه تنها پزشکان متخصص باید از سوزن استریل و کاملا بهداشتی استفاده کنند، بلکه دست‌های آن‌ها نیز ضدعفونی باشد و از پتو و بالشت تمیز برای بیماران استفاده کنند. در ضمن، فضای مطب نیز می‌بایست تمیز و فاقد هر گونه آلودگی باشد.
