ایمپلنت به ریشه دندانی مصنوعی گفته می‌شود که طی فرآیند جراحی به استخوان فک متصل می‌شود و کاربرد آن فراهم‌آوری سطحی محکم برای قرار دادن پروتز دندانی است. در حقیقت، ایمپلنت طی فرایند زیستی به نام پیوند استخوانی به فک جوش می‌خورد و بستر مناسب و پایداری را برای قرارگیری دندان مصنوعی ثابت یا متحرک ایجاد می‌کند. ایده استفاده از ایمپلنت به منظور جایگزینی دندان از دست رفته قدمتی چندین هزار ساله دارد. برای مثال، بقایای به جای مانده از یک انسان با قدمت چهار هزار ساله نشان داد که در چین باستان از چوب بامبو برای جایگزینی دندان استفاده می‌شده است. با این حال، یک جراح ارتوپدی به نام برانمارک در سال 1965 نخستین ایمپلنت مدرن را طراحی و آزمایش کرد. او از تیتانیوم برای ایمپلنت دندانی استفاده کرد و متوجه درصد موفقیت بالای آن شد. دلیل این موفقیت آن بود که تیتانیوم عملکرد بسیار خوبی در پیوند استخوانی دارد. به همین علت، امروزه اکثر ایمپلنت‌ها از تیتانیوم ساخته می‌شوند. ایمپلنت ظرف بازه زمانی سه تا چهار ماهه به استخوان فک جوش می‌خورد و پس از این مدت تاج یا بریج روی آن نصب می‌شود. از مهم‌ترین مزیت‌های ایمپلنت نسبت به دیگر دندان‌های مصنوعی ماندگاری بالا و همچنین عدم جا به جایی آن در دهان است که می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت تکلم و غذا خوردن داشته باشد.
انواع ایمپلنت
همه افراد نمی‌توانند از یک نوع مشابه از ایمپلنت استفاده کنند. به همین جهت، ایمپلنت‌های دندانی در سایز، ارتفاع و انواع مختلفی عرضه می‌شوند. به طور کلی، دو نوع ایمپلنت درون استخوانی یا اندوستیل و ایمپلنت درون بافتی یا ساب پریوستئال وجود دارد. ایمپلنت اندوستیل رایج‌ترین نوع است و در جراحی‌های دو مرحله کاربرد دارد. در فرایند جراحی، ابتدا ایمپلنت اندوستیل درون فک قرار داده می‌شود. پس از گذشت چند هفته، اباتمنت و تاج دائمی روی ایمپلنت نصب می‌شود. این نوع ایمپلنت معمولا برای افرادی که بافت لثه سالم دارند، استفاده می‌شود. از طرف دیگر، ایمپلنت ساب پریوستئال در درون بافت استخوان قرار نمی‌گیرد و طی فرایند تک مرحله‌ای کاشته می‌شود. این نوع ایمپلنت عمدتا برای افرادی که بافت لثه سالم و یا تراکم بافت استخوانی کافی ندارند، انجام می‌شود.
مزایای ایمپلنت
ایمپلنت تاثیری بیش از جایگزینی دندان‌های از دست رفته دارد. ایمپلنت بهترین راه‌حل برای داشتن دندان با عملکرد و ظاهری طبیعی است. زمانی که یک دندان از دست می‌رود، بافت استخوان پیرامون آن شروع به تحلیل رفتن می‌کند و به مرور زمان این مسئله می‌تواند بافت استخوان دندان‌های مجاور را نیز تحت تاثیر قرار دهد. ایمپلنت باعث افزایش قدرت بافت استخوان فک می‌شود و از خرابی دیگر دندان‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین، ایمپلنت تاثیر مستقیمی بر افزایش توانایی افراد برای جویدن غذا و بهبود کیفیت تکلم دارد. در ضمن، ظاهر ایمپلنت بسیار طبیعی است و به‌راحتی قابل تشخیص نیست. ماندگاری بالا از دیگر مزیت‌های ایمپلنت محسوب می‌شود؛ به طوری که ایمپلنت با رعایت نکات بهداشتی می‌تواند تا آخر عمر کار کند.
ریسکها و معایب ایمپلنت
کاشت ایمپلنت یک فرایند جراحی است و به طور طبیعی همراه با ریسک‌های خاص خود از قبیل عفونت، خونریزی شدید و مرگ بافت پیرامون ایمپلنت می‌باشد. به طور کلی، سه نوع ریسک با توجه به زمان بروز آن‌ها قابل شناسایی است؛ ریسک‌های مربوط به حین جراحی، ریسک‌های شش ماهه اول پس از کاشت ایمپلنت و ریسک‌های بلند مدت. از عمده ریسک‌های حین جراحی خونریزی بیش از حد است. همچنین، آسیب به بافت‌های عصبی حین جراحی کاشت ایمپلنت محتمل می‌باشد. عفونت و عدم موفقیت جوش خوردن ایمپلنت به استخوان فک از ریسک‌های رایج در شش ماهه اول پس از کاشت ایمپلنت محسوب می‌شود. از ریسک‌های بلند مدت ایمپلنت می‌توان به تحلیل بافت لثه، کاهش تراکم استخوانی فک و شکستن ایمپلنت اشاره کرد. همچنین، کاشت ایمپلنت به نسبت دیگر روش‌ها هزینه بیشتری دارد.
ایمپلنت برای چه افرادی مناسب است
ایمپلنتولوژیست پیش از کاشت ایمپلنت می‌بایست معایناتی را انجام دهد تا از عدم وجود هر گونه ریسک که می‌تواند پیامدهای ناخوشایندی را در پی داشته باشد، اطمینان حاصل کند. به طور کلی، هر فردی که در شرایط طبیعی و نرمال باشد می‌تواند ایمپلنت انجام دهد. افراد باید تراکم استخوانی کافی و بافت لثه سالم جهت کاشت ایمپلنت داشته باشند. همچنین، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت ویژه‌ای در موفقیت کاشت ایمپلنت دارد. افرادی که سیگار مصرف می‌کنند یا مبتلا به برخی بیماری‌ها از قبیل دیابت و مشکلات قلبی عروقی هستند، ابتدا باید با دندانپزشک خود مشورت کنند و پس از تایید بی‌خطر بودن فرایند جراحی اقدام به کاشت ایمپلنت کنند.
اقداماتی که پس از ایمپلنت باید انجام داد
در روز اول جای زخم جراحی را دست کاری نکنید. خونریزی در اولین روز جراحی امری طبیعی است؛ بنابراین از آب کشیدن یا لمس کردن ناحیه جراحی خودداری کنید. درد یکی از متداول‌ترین اتفاقاتی است که پس از کاشت ایمپلنت می‌تواند رخ دهد؛ از این رو برای کاهش درد می‌توانید از مسکن استفاده کنید. چند روز اول از مسواک برای تمیز کردن ناحیه ایمپلنت استفاده نکنید و به جای آن آب نمک غرغره کنید. رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از عفونت بسیار ضروری است. در هفته‌های اول پس از ایمپلنت باید از دهانشویه کلرهگزیدین استفاده شود و از مصرف قهوه و دخانیات پرهیز گردد تا بافت‌های آسیب دیده اطراف ایمپلنت سریع‌تر بهبود یابند. همچنین، برای جلوگیری از عفونت می‌توان از داروهای ضد آنتی بیوتیک استفاده کرد. از مایعات زیاد استفاده کنید. توجه داشته باشید که نباید مایعات یا غذا را به صورت داغ مصرف کرد. همچنین، فعالیت‌های جسمانی و ورزش را در روزهای اول پس از جراحی به حداقل برسانید.
ماندگاری ایمپلنت
عوامل مختلفی از قبیل ناحیه کاشت و همچنین ویژگی‌های فردی در موفقیت ایمپلنت نقش دارند؛ اما به طور کلی در 98 درصد موارد موفقیت آمیز است. رعایت نکات بهداشتی، عدم مصرف دخانیات، داشتن تراکم استخوانی مناسب و بافت لثه سالم از جمله عوامل مهم در موفقیت ایمپلنت محسوب می‌شود. همچنین، تجربه جراح دندانپزشک نیز می‌تواند نقش بسیار مهمی در موفقیت کاشت ایمپلنت داشته باشد. در حقیقت، تمام دندانپزشکان واجد شرایط انجام جراحی کاشت ایمپلنت نیستند. برخی از دندانپزشکان دوره‌های کاشت ایمپلنت را می‌گذرانند و به طور تخصصی به این حرفه می‌پردازند. در نتیجه، این دسته از جراحان از دانش و مهارت بالاتری نسبت به دیگر دندانپزشکان برخوردار هستند. در صورتی که تمامی نکات رعایت شود، ایمپلنت می‌تواند تا آخر عمر کار کند.
